فعاليت اقتصادي از سالي به سال ديگر تغيير مي کند. در اکثر سال ها توليد کالاها و خدمات افزايش مي يابد. به علت افزايش در نيروي کار، افزايش در ذخاير و موجودي سرمايه و پيشرفت هاي مربوط به دانش فناوري، اقتصاد مي تواند در طول زمان کالاهاي بيش تر و بيش تري توليد کند. اين رشد به همه ی مردم اين امکان را مي دهد تا از سطح رفاه زندگي بهتر استفاده کنند. طي 50 سال گذشته GDP حقيقي امريکا سالانه به طور متوسط 3 درصد رشد کرده است.
در هر صورت در برخي سال ها اين رشد معمول نيز اتفاق نمي افتد. بنگاه ها قادر به فروش تمامي کالاهاي خود نيستند و مجبور به کاهش توليد مي شوند. کارگران اخراج مي شوند، بيکاري افزايش مي يابد و کارخانه ها تعطيل مي شوند. وقتي در اقتصاد کالاها و خدمات کم تري توليد شوند، GDP حقيقي و ساير شاخص هاي درآمد کاهش خواهند يافت. دوره اي را که در آن درآمدها کاهش و بيکاري افزايش يابد دوره ی رکود مي ناميم. ( کاهش درآمد و افزايش بيکاري ملايم است) چنانچه کاهش، درآمد و افزايش بيکاري بسيار زياد باشد، آن را بحران اقتصادي مي ناميم.
چه عواملي باعث ايجاد نوسانات کوتاه مدت فعاليت هاي اقتصادي مي شوند؟ کدام يک از سياست هاي بخش عمومي مي توانند از کاهش درآمدها و افزايش بيکاري جلوگيري کنند؟ وقتي رکودها و بحران هاي اقتصادي به وجود مي آيند سياست گذاران چگونه مي توانند از دوام و شدت آن ها بکاهند؟
متغيرهايي که به بررسي آن ها مي پردازيم، شامل متغير GDP، بيکاري، نرخ هاي بهره، و سطح قيمت هاست. علاوه بر اين، ابزارهاي سياست گذاري دولت مانند مخارج دولت، ماليات ها و عرضه ی پول است. در اين مقاله توجه ما بر نوسانات کوتاه مدت اقتصاد حول روند بلندمدت است. هر چند هنوز هم بحث هاي مختلفي در بين اقتصاددانان در مورد چگونگي تحليل نوسانات کوتاه مدت وجود دارد ولي اکثراقتصاددانان از الگوي تقاضاي کل و عرضه ی کل استفاده مي کنند. يادگيري نحوه ی استفاده از اين الگو براي تجزيه و تحليل آثار کوتاه مدت وقايع مختلف و سياست ها نخستين هدف ماست.

سه اصل کليدي درباره ی نوسانات اقتصادي

نوسانات کوتاه مدت در فعاليت هاي اقتصادي در تمامي دوره ها و در تمامي کشورها رخ مي دهند. به عنوان يک نقطه ی آغاز براي درک نوسانات ساليانه به بررسي مهم ترين ويژگي هاي نوسانات اقتصادي مي پردازيم.

اصل نخست: نوسانات اقتصادي نامنظم و غيرقابل پيش بيني اند

نوسانات در اقتصاد را معمولاً ادوار تجاري مي ناميم. بر اساس اين اصطلاح، نوسانات اقتصادي مطابق با شرايط تجاري تغيير مي کنند. وقتي GDP حقيقي به سرعت رشد مي کند، تجارت رونق مي گيرد. شرکت ها با مشتريان ثروتمند روبه رو مي شوند و سود آن ها افزايش مي يابد. از سوي ديگر وقتي GDP حقيقي کاهش مي يابد، فعاليت هاي تجاري با مشکل رو به رو مي شوند. در دوره هاي رکود، بيش تر بنگاه ها کاهش فروش و سود را تجربه مي کنند.
عبارت ادوار تجاري تا حدودي گمراه کننده است، زيرا اين عبارت تا حد زيادي نشان مي دهد که نوسانات اقتصادي از يک رفتار منظم و قابل پيش بيني تبعيت مي کنند. در حقيقت نوسانات اقتصادي نه تنها منظم نيستند بلکه تقريباً پيش بيني دقيق آن ها نيز غيرممکن است. بخش (الف) در نمودار 1 ، GDP حقيقي امريکا را از سال 1965 به بعد نشان مي دهد. نواحي هاشورخور عمودي نشان دهنده ی دوره هاي زماني رکود اقتصادي هستند. همان طور که در نمودار مي بينيد، رکود با فواصل زماني منظم پيدا نمي شود. برخي اوقات رکودها بسيار به هم نزديک هستند مانند رکود سال هاي 1980 و 1982. برخي اوقات نيز اقتصاد سال هاي زيادي را بدون رکود گذرانده است.

نمودار 1 نوسانات کوتاه مدت اقتصادي. در بخش (الف) نمودار GDP حقيقي، در بخش (ب) نمودار مخارج سرمايه گذاري و در بخش (ج) نمودار نرخ بيکاري از سال 1965 به بعد را با استفاده از داده هاي فصلي اقتصاد امريکا مشاهده مي کنيد. دوره هاي رکود با هاشورهاي عمودي نشان داده شده اند. دقت کنيد که GDP حقيقي و مخارج سرمايه گذاري طي دوره ی رکود کاهش، و نرخ بيکاري افزايش مي يابد.

اصل دوم: بيش تر متغيرهاي کلان اقتصادي با يکديگر تغيير مي کنند

GDP حقيقي متغيري است که از آن براي کنترل نوسانات کوتاه مدت اقتصادي استفاده مي کنيم زيرا اين متغير کلي ترين و جامع ترين معيار اندازه گيري فعاليت هاي اقتصادي است. GDP حقيقي ارزش کالاها و خدمات نهايي توليدشده در يک دوره ی زماني خاص را اندازه گيري مي کند. علاوه بر اين GDP حقيقي، درآمد کلِ( که بر اساس تورم تعديل شده است) هر فرد را در اقتصاد محاسبه مي کند.
نتيجه آن که چندان مهم نيست که از کدام معيار اندازه گيري فعاليت هاي اقتصادي براي کنترل و نظارت بر نوسانات اقتصادي استفاده مي کنيم. بيش تر متغيرهاي کلان اقتصادي که به کمک آن ها درآمد، مخارج، و توليد را اندازه گيري مي کنيم بسيار هماهنگ و با يکديگر حرکت مي کنند. وقتي در يک دوره ی رکود GDP حقيقي کاهش مي يابد، درآمد اشخاص، سود شرکت ها، مخارج مصرف کننده، هزينه هاي سرمايه گذاري، توليدات صنعتي، خرده فروشي، فروش خانه، فروش خودرو، و امثال آن نيز کاهش مي يابد. از آن جا که رکود يک پديده ی فراگير و گسترده در اقتصاد است در بسياري از آمارهاي کلان اقتصادي اثر خود را به جا مي گذارد.
هر چند بسياري از متغيرهاي کلان اقتصادي هماهنگ با هم تغيير مي کنند، ولي مقدار تغيير آن ها با يکديگر تفاوت دارد. به ويژه همان طور که در بخش (ب) نمودار، 1 ملاحظه مي کنيد، مخارج سرمايه گذاري طي دوره ی تجاري تغييرات بسيار زيادي مي کند. هر چند متوسط سرمايه گذاري حدود 1/7 مقدار GDP است، ولي مقدار کاهش آن در دوره ی رکود 2/3 کاهش GDP است. به عبارت ديگر وقتي شرايط اقتصادي بدتر مي شود، بخش عمده اي از کاهش مربوط به کاهش مخارج سرمايه گذاري کارخانه ها، ساخت مسکن، و انبارهاست.

 

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر با ایمیل info@arshiyagroup.ir تماس حاصل فرمایید و یا به شماره 500011008069819 پیامک ارسال فرمایید

 

موضوع : مقالات