سامانه تخصصی ثبت محدود
هدیه ویژه طراحی سایت و فروشگاه اینترنتی

 

اصول پيشنهادي براي هزينه هاي عمومي در ايران

 

هزينه هاي عمومي

بودجه هر سازماني، بويژه در سطح حكومتي، داراي دو بخش درآمد و هزينه است. معمولاً درآمدهاي سال آينده را به ترتيباتي كه نيازمند به توضيح جداگانه است، برآورد مي كند. همچنين هزينه هاي مترقبه و غير مترقبه و جاري و عمراني را تخمين مي زنند و سپس براساس اولويتهاي تعيين شده، بر طبق هدفهاي سازمان، هزينه ها را تركيب مي كنند به طوري كه، ‌تا حدامكان، هزينه ها و درآمدها معادل باشند. بديهي است كه هميشه امكان برابري هزينه ها با درآمدها وجود ندارد، يعني ممكن است شرايطي حاكم شود كه هزينه كردن پاره اي از مخارج، اجتناب ناپذير جلوه كند، حال آنكه درآمدها، براي هزينه هاي سال مورد نظر، نابسنده باشد. در چنين صورتي از بانك مركزي (يا منابع ممكن ديگر) وام گرفته مي شود. معمولاً وامگيري را جزء عوايد حساب نمي‌كنند و از آن به عنوان كسر بودجه نام مي برند.

در هر صورت نحوه هاي تركيب هزينه ها، بسته به استدلال بودجه ريزان، ممكن است شكلهاي مختلفي به خود بگيرد كه تحت چهار مبناي زير جلوه گر مي شود.

1- براساس امور: عمومي، دفاعي،‌اجتماعي و اقتصادي

امور، به مجموعه فعاليتهايي گفته مي شود كه داراي هدف واحدي هستند. بنابراين، تقسيمبندي مخارج مملكتي به امور عمومي، دفاعي،‌اجتماعي و اقتصادي داراي زير مجموعه هايي به شرح زير است:

1-1- امور عمومي: شامل شهرداريها، ادارات مختلف دارايي، ثبت، آمار، آب و برق و گاز و ارتباطات (و مانند آن)؛

1-2- امور دفاعي: شامل اطلاعات و امنيت،‌ دادگستري، نيروهاي مسلح، سپاه و بسيج (و مانند آن)؛

1-3- امور اجتماعي: شامل آموزش و پرورش در كليه سطوح، كار و كارگري و كارمند و كارفرمايي (و مانند آن)؛

1-4- امور اقتصادي: شامل كشاورزي، صنعت، معدن، خدمات بانكي و بيمه و بازرگاني و بورس (و مانند آن)

اين تقسيمبندي مخارج عمومي از جمله انواع كلاسيك و به نسبت قديمي است.

 

2- براساس فعاليتها: اقتصادي، فرهنگي، اداري، و سياسي

فعاليتها، عبارتند از مجموعه اقداماتي كه سنخيت واحدي دارند. به عبارت ديگر، برخلاف امور كه در آن هدف مورد تاكيد است،‌ در فعلايتها نحوه عمل مورد توجه است. در اين طبقه بندي،‌هزينه را نيز به چهار دسته زير تقسيم مي كنند:

2-1- اقتصادي: شامل كليه اقدامات در زمينه هاي تهيه، توليد، توزيع و مصرف؛

2-2- فرهنگي: شامل كليه اقدامات در زمين هاي پالايش، پژوهش، آموزش و پرورش؛

2-3- اداري: شامل كليه اقدامات در زمينه هاي تشكيلات و تصميمگيري، طراحي و برنامه ريزي،‌ بسيج و هدايت و كنترل و ارزشيابي سازمانها و نهادها؛

2-4- سياسي: شامل كليه اقدامات در زمينه هاي قواي ارشادي، مقننه، مجريه و قضائيه.

همان طور كه ملاحظه مي شود، در اين تقسيمبندي و تركيب هزينه هاي عمومي امكان اولويت بندي بيشتري وجود دارد و مي توان با پيدا كردن توابع رشد در هر يك از بخشها،‌ به تابع كلي رشد رسيد.

 

3- براساس بخشها: شخصي، خصوصي، دولتي، و نهادي

اما، گاهي اوقات، به دليل حاكميت اقتصاد مختلط، حكومتها و دولتها ناچار از طبقه بندي و تركيب هزينهاي عمومي براساس بخشهاي جامع مي باشند. در چنين صورتي شكل بودجه از حالت بودجه عمومي به حالت بودجه كل كشور تغيير مي يابد.

بخشهايي كه در كشوري مانند ايران معاصر مي توان تصور كرد عبارتند از:

3-1- بخش شخصي: كه نظام اقتصادي كاسبكاري دارد. در اين بخش، مالكيت و مديريت در دست يك شخص است و بنگاه اقتصادي عمدتاً به صورت خانوادگي یا استاد – شاگردي اداره مي شود؛

3-2- بخش خصوصي: كه با نظام اقتصادي عرضه و تقاضا (به صورتهاي رقابت كامل،‌ ناقص و يا انحصاري) اداره مي شود. اين بخش عمدتاً متشكل از شركتهاي سهامي، تضامني، تعاوني و غيره است؛

3-3- بخش دولتي: كه با نظام اقتصادي ارشادي بايد اداره شود داراي فعاليتهاي تصدي و نظارت است؛

3-4- بخش نهادي: كه بايد با نظام اقتصادي اسلامي اداره شود بخشي است كه به قاعده پوششي فراگير به امت اسلامي مي دهد و بايد در صدد رفع تنگناهاي جامعه اسلام و ارتقاي علام اسلام برايد.

4- براساس تحليها: هزينه ها و فايده هاي مستقيم و غير مستقيم/ مطلوبيت گرايي

در برخوردهاي علمي و روشمند به بودجه، امروزه از روش تحليل هزينه و فايده استفاده مي شود. براساس اين روش:

الف- براي رسيدن به هدفهاي خاص حركتهاي مختلفي وجود دارد؛

ب – براي هر حركتي هزينه ها و درآمدهاي مختلفي در طول زمانهاي مختلف گذشته، حال و آينده قابل تصور است كه همه آنها را مي توان با نرخ بهره اي به زمان حال آورد؛

پ – پاره اي از اين درآمدها و هزينه ها كيفي است كه مي توان آنها را با روشهاي خاص به كمي تبديل كرد؛

ت – پس از تبديل كيفيات به كميات و اقلام زمانهاي مختلف به زمان حال مي توان تفاضلهاي درآمدي – هزينه اي هر حركتي را اندازه گيري كرد؛

 

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر با ایمیل info@arshiyagroup.ir تماس حاصل فرمایید و یا به شماره 500011008069819 پیامک ارسال فرمایید

 

 

 

موضوع : مقالات