زنجیره تامین گزارشگری مالی

 

 

این مقاله خلاصه‌ای از گزارشی است که فدراسیون بین‌المللی حسابداران

(IFAC ) درمورد موضوع زنجیره تأمین گزارشگری مالی در سال 2008 منتشرکرده و ماحصل پروژه‌ای است که مجری آن آقای نورمن لیل بوده است.

در سال‌های اخیر کوشش‌های بسیاری برای تغییر و بهبود گزارشگری مالی صورت گرفته است. اما نتیجه این کوشش‌ها چه بوده است؟ آیا فرایند گزارشگری مالی بهتر شده است یا بدتر؟ آیا گزارش‌های مالی مربوط‌تر، قابل اتکاتر، و قابل فهم‌تر شده است؟ ازاین پس چه باید کرد؟ اینها پرسش‌هایی است که IFAC با انجام این پروژه به‌دنبال پاسخ‌گویی به آنها بوده است.

این گزارش با معرفی «زنجیره تامین گزارشگری مالی» و تمامی حوزه‌های اصلی آن شروع می‌شود که شامل راهبری شرکت، فرایند گزارشگری مالی، حسابرسی گزارش‌های مالی و سودمند بودن اطلاعات مالی است. پس از آن روش پژوهش مورد استفاده دراجرای پروژه بیان می‌شود و در نهایت به بررسی و بحث در مورد نتایج حاصل از این پروژه پرداخته می‌شود و راه حل‌های پیشنهاد شده برای آینده مطرح می‌شود.

 

 زنجیره تامین گزارشری مالی

زنجیره تامین گزارشگری مالی به افراد و فرایندهایی اشاره دارد که در تهیه، تصویب، حسابرسی، تحلیل و استفاده از گزارش‌های مالی نقش دارند. همه اجزا دراین زنجیره باید دارای کیفیت بالا و ارتباط نزدیک باشند تا به گزارشگری مالی با کیفیت بالایی منجر شود. چرخه با سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعانی که در مورد یک شرکت تصمیم‌های اقتصادی آگاهانه اتخاذ می‌کنند و از این‌رو به اطلاعات مالی برای این تصمیم‌گیری‌ها نیازمند هستند، شروع و به آنها ختم می‌شود. پس از آن، مدیریت است که اطلاعات مالی را برای تصویب نهایی توسط هیئت مدیره تهیه می‌کند. حسابرسان با مدیریت و هیئت مدیره تعامل دارند، از این جهت که اطلاعات مالی را حسابرسی می‌کنند و اظهار نظر مستقلی ارائه می‌کنند. اطلاعات مالی منتشر می‌شود و تحلیل‌گران آن را برای استفاده سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان ارزیابی می‌کنند. در این چرخه افزون بر عوامل پیشگفته، تدوین‌کنندگان استانداردها، و قانون‌گذاران نیز وجود دارند.

2. روش پژوهش

در این پروژه از دو روش برای گرداوری اطلاعات استفاده شده است. روش اول انجام یک پژوهش پیمایشی به‌منظور گرداوری اطلاعات از تمامی حوزه‌های زنجیره تامین گزارشگری مالی شامل تهیه‌کنندگان،حسابرسان مستقل، استفاده‌کنندگان، قانون‌گذاران، تدوین‌کنندگان استانداردها و افراد دانشگاهی بوده است، و در روش دوم از مصاحبه استفاده شده است. این مصاحبه به‌صورت تلفنی و با افراد متخصص در تمامی حوزه‌های زنجیره تامین در کل جهان انجام شده است.

پژوهش پیمایشی و مصاحبه ها راجع به موضوع‌های زیر طراحی شده است:

 بررسی این‌که آیا از نظر مشارکت‌کنندگان در زنجیره تامین گزارشگری مالی، درحوزه‌های راهبری شرکت، حسابداری و حسابرسی و استفاده‌کنندگان از گزارشگری مالی بهبودی حاصل شده است یا خیر؛

 تعیین نکات مثبت و موارد نیازمند توجه در طی پنج سال اخیر؛ و

 پیشنهادهایی برای بهبود کیفیت زنجیره تامین گزارشگری مالی در آینده و گزارش‌های مالی (بهبودهای آینده).

دوره زمانی پژوهش پیمایشی از ژوئن تا جولای سال 2007 بوده و مصاحبه‌ها از آگوست تا اکتبر سال 2007 انجام شده است.

تعداد افراد شرکت‌کننده در پژوهش پیمایشی341 نفر از تمام نقاط جهان و از تمام حوزه‌های زنجیره تامین گزارشگری مالی بوده‌اند. درصد افراد مشارکت‌کننده از حوزه‌های مختلف و درصد افراد شرکت‌کننده از نقاط مختلف جهان به‌ترتیب در شکل شماره 1 و 2 ارائه شده است. تعداد افراد مصاحبه شده 25 نفر بودند که از کل جهان و از تمامی حوزه‌های زنجیره تامین انتخاب شده بودند.

 .3نتایج بهدست آمده از پروژه

از شرکت‌کنندگان در پژوهش پیمایشی و مصاحبه‌ها راجع به 4 حوزه زنجیره تأمین گزارشگری مالی یعنی راهبری شرکت، فرایند گزارشگری مالی، حسابرسی گزارش‌های مالی و سودمند بودن گزارش‌های مالی نظرخواهی شد. خلاصه‌ای از یافته‌های به‌دست آمده در ادامه ارائه می‌شود. این یافته‌ها درقالب سه بخش نظرخواهی شده پیشگفته ارائه می‌شود.

 

1-3. بهبود راهبری شرکت

بنا به‌نظر پاسخ‌دهندگان (از تمامی حوزه‌های زنجیره تأمین گزارشگری مالی)،‌ راهبری شرکت به‌طور واضحی نسبت به 5 سال اخیر بهتر شده است. این پاسخ‌دهندگان دلایل متعددی برای اثبات این ادعا ارائه نموده‌اند. برای مثال، هیئت مدیره از مسئولیت‌های خود در قبال ارائه گزارش‌های با معنی و عمل به شیوه‌ای مسئولیت‌پذیرانه بیشتر آگاهی پیدا کرده است.

به‌نظر بسیاری از پاسخ‌دهندگان تغییرات ایجاد شده در قانون و مقررات باعث بهبود راهبری شرکت شده است. برخی دیگر اشاره کرده‌اند که افزایش ارتباطات دلیل دیگری برای بهبود راهبری شرکت تلقی می‌شود. پاسخ‌دهندگان احساس می‌‌کنند که تعادل بین مخارج و منافع حاصل از راهبری شرکت در طی 5 سال اخیر بهبود یافته است.

-1-3. نکات مثبت

افزایش آگاهی نسبت به اهمیت راهبری خوب

تقریباً تمامی پاسخ‌دهندگان اعتقاد دارند که نقص‌ها و کاستی‌های گذشته که در راهبری شرکت وجود داشت، باعث افزایش توجه به بهبود راهبری شرکت شده است. راهبری خوب اهمیت دارد زیرا باعث می‌شود مدیریت و هیئت‌مدیره از مسئولیت‌های خود در جهت فعالیت به شیوه‌ای مسئولیت‌پذیرانه‌تر در قبال تمامی ذی‌نفعان و فراهم ساختن گزارش‌های سودمند برای آنان، بیشتر آگاهی پیدا کنند.

قوانین و استانداردهای جدید

از نظر پاسخ‌دهندگان استانداردها و قوانین حاکم بر شرکت‌ها و هیئت‌مدیره در طی 5 سال اخیر، تغییرات گسترده‌ای داشته است که این امر منجر به بهبود راهبری شرکت شده است. تعداد بسیاری از پاسخ‌دهندگان رویکرد تدوین استاندارد ها و قوانین مبتنی بر اصول را نسبت به رویکرد استانداردها و قوانین مبتنی بر قواعد ترجیح داده‌اند. رویکرد مبتنی بر اصول باعث می‌شود تا شرکت‌ها رویکرد مناسب‌تری را برای راهبری شرکت به‌کار گیرند و منجر به الزامات افشای مفیدتری می‌شود. افزون بر این پاسخ‌دهندگان احساس کرده‌اند که افزایش نظارت و فشارها به بهبود راهبری شرکت کمک کرده است.

بهبود ساختار هیئت‌مدیره

بسیاری از پاسخ‌دهندگان بهبود در ساختار هیئت‌مدیره را به‌عنوان دلیل مهمی برای بهبود راهبری شرکت تلقی کرده‌اند. از نظر آنها بهبود اصلی ایجاد شده در ساختار هیئت‌مدیره، پی بردن به اهمیت مدیران غیرموظف و مستقل بوده است. بنا به‌نظر برخی از پاسخ‌دهندگان مدیر غیرموظف و مستقل آگاهی بیشتری از انتظارات ذی‌نفعان دارد. افزون بر این، بنا به‌نظر پاسخ‌دهندگان پذیرش گسترده‌تر، افزایش صلاحیت و بهبود عملیات کارگروه‌های حسابرسی باعث‌ایجاد ساز و کاری برای هماهنگ کردن حسابرسی داخلی و خارجی و مدیریت با یکدیگر می‌شود که این نیز به ‌نوبه خود منجر به راهبری خوب شرکت می‌شود.

بهبود مدیریت ریسک و کنترل داخلی

به اعتقاد پاسخ‌دهندگان تأکید روز افزون بر مدیریت ریسک و کنترل داخلی توسط هیئت‌مدیره و مدیریت اجرایی، منجر به گزارشگری بهتر و بهبود عملیات تجاری شده است. با این وجود، برخی از پاسخ‌دهندگان به نحوه اجرای برخی روش‌ها اعتراض کرده¬اند. برای مثال، مستند سازی و آزمون کنترل‌ها اغلب پیچیده است.

-1-3. موارد نیازمند توجهراهبری ظاهری نه واقعی

به اعتقاد تعداد زیادی از پاسخ‌دهندگان بسیاری از تغییرات ایجاد شده تنها «روی کاغذ بوده است نه در عمل». این پاسخ‌دهندگان راجع به این موضوع که تعداد بسیار کمی از شرکت‌ها بنا به‌دلایل قانونی (به‌جای سازو کارهای خود نظمی)ناگزیر به بهبود راهبری شرکت شده‌اند، اشتراک نظر دارند. پاسخ‌دهندگان یاداوری کرده‌اند که گسترش فرهنگ راهبری شرکت به مراتب بهتر از اجرای ظاهری (نه محتوایی) است چرا که این امر منجر به ایجاد احساس امنیت کاذب می‌شود.

 مقررات بیش از حد

پاسخ‌دهندگان اظهار کرده‌اند که رسوایی‌های گزارشگری مالی سال‌های اخیر در واقع باعث ناامیدی سرمایه‌گذاران شده است. به اعتقاد برخی از این پاسخ‌دهندگان وضع مقررات رو به افزایش، واکنش غیر ارادی به این رسوایی‌ها بوده است. در حالی که این مقررات بیش از حد شده و روز به روز هم در حال افزایش است. به اعتقاد برخی از پاسخ‌دهندگان وجود مقررات بیش از حد، منجر به افزایش الزامات افشا، افزایش هزینه¬ها، و اجرای ظاهری آنها

(به جای اجرای واقعی) می‌شود.

 

ایجاد نگرش چکلیستی

تصور می‌رود که مقررات بیش از حد باعث ایجاد وضعیتی می‌شود که بر اجرا تمرکز بیش از حد می‌شود نه برموضوع‌هایی نظیر تدوین راهبرد و تقویت واحد تجاری. این موضوع ممکن است باعث ایجاد فرهنگی شود که در آن تنها بر پیگیری قواعد به جای تفکر در مورد چگونگی برخورد با جنبه‌های راهبردی توجه می‌شود. به نظر بسیاری ازپاسخ‌دهندگان شرکت‌ها بسیار ریسک گریز شده‌اند و به‌جای اینکه ریسک را مدیریت کنند، از آن اجتناب می‌کنند.

 

بدهی و ر پرسنلی برای اداره‌کنندگان شرکت و مدیریت رده بالا

به نظر برخی از پاسخ‌دهندگان بدهی و ریسک کارکنان پیش‌روی اداره‌کنندگان شرکت، باعث شده است تا برخی از آنان جایگاه اعضای هیئت‌مدیره را مورد ارزیابی مجدد قرار دهند. پاسخ‌دهندگان یادآور شدند که انتصاب اعضای هیئت‌مدیره جدید و مدیریت رده بالا تنها به¬دلیل افزایش بدهی قانونی مشکل به نظر می‌رسد.

 

 

 

موضوعهای مربوط به مخارج – منافع

بیشتر پاسخ‌دهندگان معتقدند که تعادل بین مخارج و منافعِ راهبری شرکت بهتر شده است. با این حال بسیاری از پاسخ دهندگان اظهار داشته‌اند که مخارج قوانین و مقررات خاصی، به‌ویژه بخش 404 قانون ساربنزاکسلی، بسیار بیشتر از منافع آنها بوده است.

 

3-1-3پیشنهادهایی برای بهبودهای آینده:

تمرکز بیشتر بر جنبه¬های فرهنگی و رفتاری راهبری شرکت

از نظر گروه‌های مختلف پاسخ‌دهندگان، توجه مستمر به جنبه‌های فرهنگی و رفتاری راهبری شرکت، دارای بیشترین اهمیت است. مبحث اخلاق تنها در شرکت‌ها مهم محسوب نمی‌شود، بلکه در کل زنجیره تأمین گزارشگری مالی حائز اهمیت است.

 

بازبینی قوانین موجود

تعداد بسیاری از پاسخ‌دهندگان بازبینی در قوانین به وجود آمده در واکنش نسبت به جرایم روی داده، را پیشنهاد داده‌اند. پاسخ‌دهندگان تصور می‌کنند که در کشورهای در حال توسعه، باید به اصول اساسی که متضمن گزارشگری مالی خوب است، بیشتر توجه شود،‌ از جمله وجود اقتصاد بازار، احترام به قوانین و مقررات و حمایت قانونی از سهامداران اقلیت.

 

موضوع : مقالات