ارتباط دربرگیرنده هر نوع تعاملی است که در آن پیامی منتقل شود. ارتباط، متضمن هر نوع رشد فردی و اجتماعی است و سیالی روابط بین فردی، بیانگر بلوغ اجتماعی می‌باشد. از سوی دیگر، تمامی آسیب‌های فردی و اجتماعی ریشه در روابط ناسالم دارد؛ روابطی که به خاطر برخوردار نبودن شما یا اطرافیانتان از مهارت‌های ارتباطی، شکل گرفته‌ و گاهی دوام می‌یابد. ارتباط، تنها وسیله انتقال و دریافت اطلاعات از دیگران است و راهی برای انتقال عواطف و تصحیح سوء برداشت‌ها یا بروز هیجانات یا احساساتی منفی چون خشم می‌باشد. در هر ارتباطی دو سو داریم: فرستنده و گیرنده.

 

● درست گوش بده

باوجود آنکه اغلب مردم از خوب صحبت کردن، دلنشین صحبت کردن، درست صحبت کردن و... می‌گویند و نگران رعایت آداب آن هستند، کمتر کسی فرق گوش دادن و شنیدن را می‌داند. شما می‌توانید خیلی چیزها را بشنوید بدون آنکه به آن به طور فعال گوش بدهید. در واقع گوش دادن فعال در مقابل شنیدن مطرح است.راهنمایی گرفتن از دیگران، درک دیگران، حل مشکلات، فهمیدن احساسات دیگران، حمایت عاطفی دیگران و نیز کسب اطلاعات جز با گوش دادن فعال میسر نمی‌شود.

● مراحل شنیدن

▪ برای حرکت از شنیدن (مثل خیلی چیزها که تاکنون شنیده‌ایم) به سوی گوش دادن فعال، باید مراحل زیر را طی کنیم:

• بیش از صحبت کردن، گوش کنیم.
• جملات دیگران را تکمیل نکنیم.
• پاسخ پرسش دیگران را با پرسش جدید ندهیم.
• متوجه جهت‌گیری‌های شخصی باشیم.
• همزمان با گوش دادن، به عالم تخیل یا رویاهای خودمان وارد نشویم.
• در گفتگو با دیگران به دنبال تحمیل سلطه خود به آنها نباشیم.
• پس از اتمام صحبت طرف مقابل، پاسخ خود را آغاز کنیم.
• بازخورد مناسبی به گفته‌های طرف مقابل بدهیم.
• پرسش‌های خود را به طور واضح و باز مطرح کنیم.

اگر همه این کارها را انجام می‌دهید، امیدواریم خسته نشوید چون فعال گوش‌دادن حتی بیش از حرف زدن، انرژی می‌خواهد.

● رموز ارتباط کلامی موثر

برقراری ارتباط کلامی موثر با دیگران رموزی دارد. رموز برقراری ارتباط غیرکلامی موثر نیز باید رعایت شود. هم ارتباط کلامی موثر و هم ارتباط غیرکلامی موثر، مهارت‌هایی دارند که باید بیاموزید و به کار بندید تا از تاثیر ارتباط شما با دیگران کاسته نشود و به اهدافی که از برقراری ارتباط با آنها داشته‌اید، برسید.

▪ مهارت‌های ارتباط کلامی اثربخش:

فرصت پرسش یا اظهارنظر را از شنوندگان خود دریغ نکنید. خود را به جای مخاطبان قرار داده و احساسات آنها را در نظر بگیرید. مطالب موردنظرتان را واضح بیان کنید. به مخاطبان خود نگاه کنید. تن صدا و زبان بدنی خود را با مطالبی که می‌گویید، هماهنگ کنید. یکنواخت صحبت نکنید و در طول صحبت، تن و آهنگ صدای خود را عوض کنید. متوجه علایم آشفتگی در ظاهر مخاطبان خود باشید. خیلی مفصل و یا خیلی کلی و مبهم صحبت نکنید.

▪ مهارت‌های ارتباط غیرکلامی اثربخش:

روبه سوی شنوندگان خود صحبت کنید و به آنها پشت نکنید. در حین صحبت با تمام حواس خود متوجه‌ طرف مقابل باشید. از چشم‌های خود برای توجه دقیق به مخاطبان به درستی استفاده کنید. بازخورد دادن به پیام‌های غیرکلامی مخاطبان خود را فراموش نکنید.

● مستمع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد

بهترین گویندگان و واعظان، در صورتی که با مخاطبانی بی‌توجه روبه‌رو شوند، خود را می‌بازند. شما همیشه یک طرف ارتباط هستید و طرف دیگر، همیشه شنونده خوبی نیست. علاوه بر اینکه به عنوان یک گوینده تمرین می‌کنید تا خوب ارتباط برقرار کنید، لازم است به عنوان یک شنونده نیز تمرین کنید تا با شما ارتباط خوبی برقرار شود.

▪ شاید رعایت دستورات زیر به شما و به طرف مقابل شما و نیز به بهبود روابط کلامی و غیرکلامی( زبان بدن ) شما کمک کند:

• موقع شنیدن صحبت طرف مقابل، کمی به سوی او متمایل شوید. آسوده و راحت بنشینید و کمتر تکان بخورید (حرکات بدنی خود را کاهش دهید.)
• با کلام و نگاه و حرکات بدنی خود، نشان دهید که به صحبت‌های او علاقه دارید. <بله، آهان، متوجه‌ام> و لبخند، تکان دادن سر، و جمع‌کردن ابروها، نشانه‌های کلامی و غیرکلامی خوبی برای این کار است.
• اگر تنها شنونده کلام طرف مقابل، شما نیستید، در عین اینکه به دیگران و واکنش‌های آنها توجه دارید، بیشترین ارتباط چشمی را با گوینده برقرار کنید.
• شما می‌توانید نشانه‌های غیرکلامی گوینده را با ظرافت تکرار کنید. گاهی تکرار کلماتی از گفته‌های طرف مقابل، او را به ادامه صحبت تشویق می‌کند.
• به دنبال شنیدن ناگفته‌های مورد انتظارتان باشید. برای مثال می‌توانید بگویید: <من مایلم در این زمینه بیشتر بدانم> و با ظرافت تمام از گوینده حرف بکشید.
• علاوه بر توجه به کلمات، به زبان بدن و آهنگ و تن صدای او توجه کنید تا نکات کلیدی صحبت‌های او و یا معانی اصلی مورد نظر گوینده را بازخوانی کنید.
• اجازه دهید که گوینده به طور کامل صحبت کند و شما کمتر حرف بزنید چون این کار کمک می‌کند که بیشتر گوش بدهید.
• بازخورد دادن، سوال کردن، تکرار صحبت‌های گوینده با کلماتی متفاوت و حتی بیان اجمالی گفته‌های او، نشان‌دهنده توجه شما به سخنان گوینده است.‌

● عناصر و اجزای ارتباط

وقتی که با دیگران بحث و گفتگو می‌کنید، ارتباطی که با آنها برقرار می‌کنید یا دیگران با شما برقرار می‌نمایند، دارای عناصر کلامی و غیرکلامی است که اجزای مختلف این عناصر به شرح زیر است:

▪ محتوای کلام شما و دیگران

 ▪ پیش‌زمینه‌های فرهنگی شما و دیگران

▪ نحوه شروع صحبت شما و دیگران

▪ نحوه جمله‌بندی

▪ چگونگی زمان‌بندی صحبت شما و دیگران

▪ ملاحظه‌های موقعیتی در زمان برقراری ارتباط

▪ نحوه جمع‌بندی و اتمام صحبت شما و دیگران

▪ تن صدای شما یا طرف مقابل

▪ آهنگ صدای شما یا طرف مقابل

▪ ارتباط چشمی بین شما و طرف مقابل

▪ حالات چهره شما و طرف مقابل

▪ ژست‌ها و حالات بدنی شما و طرف مقابل

 

موضوع : مقالات