دارندگان سهام بدون حق رأي، همانند دارندگان سهام عادي، از جمله حقوق سهامداران، سود نقدي، سهام جايزه، حق تقدم و مانند اينها، بهرهمند هستند و تنها وجه افتراق اين نوع سهام با سهام عادي، عدم امکان مشارکت سهامدار در تصميمگيرىهاى شرکت مىباشد. اين نوع مشارکت در سهام عاذي، از طريق مراجعه به آراء عموم سهامداران در مجامع عادى و فوقالعاده صورت مىگيرد.
البته در موارد بسيار استثنائي، دارندگان سهام بدون حق رأى قادر خواهند بود در تصميمگيرى مشارکت کنند و تصميم درباره نگهدارى و عدم پرداخت سود نقدی، قانون تجارت دست کم براى دو سال متوالى نيز وجود دارد. دارندگان سهام بدون حق رأی، در ازاء محدوديت ناشى از سلب حق رأي، سود بيشترى نسبت به ساير سهامداران دريافت مىنمايند. شرکتهائى که با شرايط ذيل به سهامداران خود سود پرداخت مىکنند، مجاز خواهند بود که سهام بدون رأى منتشر کنند.
مطالعات نشان مىدهد که سقف تعيينشده براى انتشار سهام بدون حق رأي، حداکثر معادل ۵۰ درصد سهام داراى حق رأى مىباشد.
استفاده از اين روش، با رعايت حداکثر سقف تعيينشده، موجب تقويت شرکت انتشاردهنده مىگردد تا بدون اينکه در کنترل مديريت شرکت، خللى ايجاد شود، امکان عملى براى توسعه آن فراهم آيد. اين ابزار مالى را مىتوان در اختيار سرمايهگذاران بالقوه قرار داد. انتشار اينگونه سهام به ويژه هنگامىکه براى سرمايهگذارى خارجى محدوديتهائى وجود داشته باشد، راهحل مناسبى براى جلب سرمايههاى خارجى بهشمار مىآيد.
انتشار اين نوع سهام نه تنها مانع از انتقال مالکيت سهام از طريق خريد انبوه نمىشود. بلکه اين امکان براى شرکتها فراهم مىآيد تا با وجود تأمين مالى از طريق انتشار سهام، از ارزش سهام آنها نيز کاسته نگردد.
از سوى ديگر، شرکتها دريافتهاند که انتشار اوراق سهام بدون حق رأي، به مراتب ارزانتر از تأمين مالى به شکل استقراض است. براى روشن شدن اين مطلب يک مثال مىآوريم.
جدول مثال انتشار اوراق سهام بدون حق رأى
مفروضات مدل | ||
نياز مالى | ۱۰۰،۰۰۰ | دلار |
نرخ تأمين سرمايه (بهره) | ۱۸ | درصد |
قيمت سهام بدون حق رأى | ۲/۵ | درصد |
قيمت سهام با حق رأى | ۴ | دلار |
قيمت اسمى سهام | ۱ | دلار |
حالت اول ـ شرکت براى تأمين مالى خود به مالک مراجعه مىکند و مبلغ ۱۰۰،۰۰۰ دلار استقراض مىنمايد. با فرض اينکه بهره سالانه ۱۸ درصد باشد. عملاً شرکت بايد در پايان سال ۱۸،۰۰۰ دلار بابت بهره بپردازد.
۱۸،۰۰۰ = %۱۸ × ۱۰۰،۰۰۰
که با احتساب صرفهجوئى مالياتى با فرض اينکه نرخ ماليات ۲۵ درصد باشد، خروجى واقعى از شرکت، عبارت است از:
۱۳،۵۰۰ = (%۲۵ - ۱) ۱۸،۰۰۰
حالت دوم ـ شرکت براى تأمين مالى خود، اقدام به انتشار سهام بدون حق رأى مىنمايد ک با توجه به مفروضات مدل براى دستيابى به نياز مالى خود بايد عملاً ۴۰،۰۰۰ سهم بدون حق رأى را به فروش برساند.
۴۰،۰۰۰ = ۲/۵ - ۱۰۰،۰۰۰
با در نظر گرفتن اين نکته که ارزش اسمى هر سهم يک دلار فرض شده، عملاً ارزش اسمى سهام فوق ۴۰،۰۰۰ دلار خواهد بود که بابت اين سرمايه بايد ۸۰۰۰ دلار سود نقدى پرداخت نمايد.
ارزش اسمى سهام بدون حق رأى ۴۰،۰۰۰ = ۱ × ۴۰،۰۰۰
سود نقدى سهام بدون حق رأى ۸،۰۰۰ = ۲۰% × ۴۰،۰۰۰
همانطور که مىبينيد، شرکت براى تحصيل ۱،۰۰۰،۰۰۰ دلار در حالت دوم، تنها مبلغ ۸۰۰۰ دلار مىپردازد و حال آنکه در حالت اول، يعنى استقراض، پرداختنى واقعى شرکت، بالغ بر ۱۳،۵۰۰ دلار بود که ۵۵۰۰ دلار بيشتر از حالت دوم مىباشد.
از ديد سرمايهگذاران کوچک، خريد سهام بدون حق رأي، يک مزيت آتى براى آنان به همراه خواهد داشت و آن نرخ بيشتر سود در مقايسه با سهام عادى است.
سهام بدون حق رأي، معمولاً با قيمت کمترى در مقايسه با قيمتهاى بازار، عرضه مىشود. ميزان تخفيف در قيمت اين نوع سهام، عموماً به حسن شهرت مؤسسان شرکت و سابقه سودآورى آن بستگى دارد. در واقع، سرمايهگذاران کوچک، اختيار خريد سهام با بازده بيشتر را به قيمت از دست دادن حق رأى کسب مىکنند.
از آنجا که سهامداران کوچک، اصولاً در وضعيتى نيستند که بتوانند رأى خود را اعمال کنند، بنابراين، سرمايهگذارى آنان در سهام بدون حق رأي، منطقى بهنظر مىرسد. در مقابل، شرکتهاى مديريت سرمايهگذارى و شرکتهاى سرمايهگذارى ترجيح مىدهند. روى سهامى که داراى حق رأى باشند، سرمايهگذارى کنند. از نظر سرمايهگذاران کوچک، خريد سهام بدون حق رأى که در يک مهلت معين، داراى قابليت تبديل به سهام عادى داراى حق رأى باشد، ارجحيت خاصى دارد. بهويژه اينکه اين نوع سهام با قيمت ارزانترى عرضهشده و بديهى است با نزديک شدن به پايان مهلت مذکور، بر قيمت آن افزوده خواهد شد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02177516567 تماس فرمایید و یا به ایمیل info@arshiyagroup,ir ایمیل ارسال فرمایید
نرخ بازده سرمايهگذار طى يک دوره در صورتىکه خريد اعتبارى صورت گرفته باشد از فرمول زير محاسبه مىگردد:
rt = [ pt+1 - pt + dt - i (1-m)pt ] / mpt |
pt: قيمت ابتداى دوره
Pt + ۱ : قيمت انتهاء دوره
dt : سود نقدى
i : نرخ بهره وام
(m ـ ۱)Pt: وام کارگزار
(m ـ ۱)Pt: هزينه بهره وام کارگزار
m: نرخ سپرده
mpt: مبلغ سرمايهگذارى نقدى خريدار (سپرده)
نرخ بازده سرمايهگذار عبارت است از مابهالتفاوت قيمت ابتدا و انتهاء دوره بهاضافه سود نقدى منهاى هزينه بهره وام کارگزار تقسيم بر مبلغى که سرمايهگذار بهصورت نقد نزد کارگزار سپرده است.
از نظر تئوری، ارزش حق تقدم، چه با سهام منتشر شود و چه بدون سهام، بايد يکسان باشد. وقتىکه سهام با حق تقدم منتشر مىشود. ارزش حق تقدم آن برابر است با:
= ارزش هر حق تقدم |
ارزش بازار سهام داراى حق تقدم |
- |
تعداد حق تقدم مورد نياز براى خريد يک سهم / قيمت پذيرهنويسى |
+ |
۱ |
ارزش محاسباتى سهام بعد از افزايش سرمايه بهشرح زير محاسبه مىشود:
= ارزش محاسباتى سهم بعد از افزايش سرمايه يا |
ارزش حق تقدم ـ ارزش بازار قبل از افزايش سرمايه |
(قيمت پذيرهنويسى × تعداد سهام جديد) |
+ |
(ارزش بازار هر سهم × تعداد سهام قبلى) / مجموع سهام جديد و قديم |
ارزش بازار هر سهم در بازار مىتواند بهدليل دخالت ساير عوامل از ارزش محاسباتى بيشتر يا کمتر باشد.
مثال:
سهام عادى شرکتى که داراى حق تقدم نيز مىباشد، به قيمت ۳۴۰۰ ريال فروخته مىشود. ثبت شرکت سهامی خاص بههر سهامدار اجازه داده شده در ازاء هر پنج سهم خود يک سهم جديد يا قيمت ۱۰۰۰ ريال خريدارى کند. ارزش هر حق تقدم برابر است با:
= ارزش هر حق تقدم |
قيمت پذيرهنويسى |
- |
ارزش بازار سهام داراى حق تقدم / (تعداد حق تقدم مورد نياز براى خريد يک سهم + ۱) |
ريال ۴۰۰ = ۶/۲۴۰۰ = ۱ + ۵ / ۱۰۰۰ - ۳۴۰۰ = |
و ارزش محاسباتى هر سهم بعد از افزايش سرمايه برابر است با:
ريال ۳۰۰۰ = ۴۰۰ - ۳۴۰۰ = ارزش محاسباتى هر سهم |
انتظار مىرود پس از انقضاء موعد حق تقدم، قيمت سهام بدون حق به اندازهٔ ارزش حق تقدم کاهش يابد. از نظر تئوري، رابطه زير برقرار است:
= ارزش بازار فاقد حق تقدم |
ارزش بازار سهام داراى حق تقدم |
- |
ارزش حق تقدم در زمانىکه سهام با حق به فروش مىرسد |
ارزش هر حق تقدم در موقعىکه سهام بدون حق فروخته مىشود مساوى خواهد شد با:
= ارزش هر حق تقدم |
قيمت پذيرهنويسى |
- |
ارزش بازار سهامى که بدون حق فروخته مىشود /تعداد حق تقدم مورد نياز براى خريد يک سهم جديد |
شرکت همواره درگير انتخاب بهترين منبع تأمين مالى با توجه به عوامل محيطى است. در ادامه اين بحث، شرايط مختلفى تشريح مىشود که در آن روشهاى خاص تأمين مالى تناسب بيشترى دارند.
مثال:
يک شرکت سهم در نظر دارد وجوه مورد نياز خريد کارگاهى که ۱۳۰۰ ميليون ريال ارزش دارد و با استفاده از بدهى و يا از طريق انتشار سهام ممتاز تأمين کند. قانون تجارت نرخ بهرهٔ بدهى بعد از ماليات ۱۸% و نرخ سود سهام ممتاز ۲۲% مىباشد. نرخ ماليات نيز ۴۶% است.
ميزان بهره سالانه پرداختى بابت بدهى برابر است با:
ريال ۲۳۴،۰۰۰،۰۰۰ = ۱۸% × ۱،۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ |
ميزان سود سالانه سهام ممتاز برابر است با: |
ريال ۲۸۶،۰۰۰،۰۰۰ = ۲۲% ×
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02177516567 تماس فرمایید و یا به ایمیل info@arshiyagroup,ir ایمیل ارسال فرمایید
زمانىکه سرمايهگذاران اوراق بهاءدار را بهصورت اعتبارى مىخرند. در واقع بهاء قسمتى از سهام را بهصورت نقد مىپردازند و از اين سهام بهعنوان وثيقه در نزد کارگزارى براى خريد سهام اضافى بهصورت اعتبارى استفاده مىکنند. ثبت شرکت سهامى که قيمت آن توسط سرمايه گذارى پرداخت شده همانند سرمايه يا پيشپرداخت در قراردادهاى خريد اقساطى است.
وضعيت سرمايهگذار را بعد از سرمايهگذارى در نظر بگيريد:
اگر ارزش سهام سرمايهگذار دو برابر شود و از ۱۰۰ دلار به ۲۰۰ دلار برسد. سود کل قبل از کسر بهره، کارمزد و ماليات مبلغ ۱۰،۰۰۰ دلار (۱۰۰ سهم × ۱۰۰ دلار) ثبت شرکت خواهد بود. اين ۱۰۰،۰۰۰ دلار سود ناخالص خريد اعتبارى را با ۵۵۰۰ دلار سود خالص (۵۵ سهم × ۱۰۰ دلار) خريد نقدى مقايسه نمائيد. سود سرمايهگذارى بهصورت اعتبارى بيشتر است.
سود ناخالص سرمايهگذار به مبلغ ۱۰۰۰ دلار مساوى ۸/۱۸۱ درصد بازده روى ۵۵۰۰ دلار سرمايهگذارى اعتبارى است. (%۱۸۱/۸ = ۵۵۰۰ ۱۰۰۰۰)
اهرم مالى مساعد ۱۰۰ درصد سود ناخالص حاصل از افزايش قيمت سهام را به ۸/۱۸۱ درصد بازده روى سرمايه افزايش داده است.
اگر قيمت سهام از ۱۰۰ دلار به ۵۰ دلار کاهش يابد ارزش جارى بازار مبلغ سرمايهگذارىشده از ۱۰،۰۰۰ دلار به ۵۰۰۰ دلار کاهش يافته و منجربه ۵۰۰۰ دلار زيان مىشود. وکیل اگر سهام بهصورت اعتبارى خريدارى نشده باشد. يعنى فقط ۵۵ سهم نقداً خريدارىشده باشد. مبلغ زيان ۲۷۵۰ دلار خواهد بود. (۵۵ سهم × ۵۰ دلار)
در صورتىکه سهام بهصورت اعتبارى خريدارى شده باشد و نرخ سپرده ۵۵ درصد باشد سرمايهگذار ۲ برابر زيان کرده است. وضعيت نهائى سرمايهگذار در جدول زير نشان داده شده است:
کل زيان سرمايهگذار به مبلغ ۵۰۰۰ دلار معادل ۹۱ درصد ۵۵۰۰ دلار سرمايهگذارى نقدى است. اهرم مالى معکوس باعث گرديده که ۵۰ درصد کاهش در قيمت سهام منجربه ۹۱ درصد کاهش در سرمايه شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02177516567 تماس فرمایید و یا به ایمیل info@arshiyagroup,ir ایمیل ارسال فرمایید
اگر ارزش اوراق بهاءدارى که بهصورت اعتبارى خريدارىشده به پائينترين حد قانونى کاهش يابد. کارگزار سرمايهگذار اخطار افزايش سپرده مىدهد.
کارگزار بدين ترتيب به مشترى اعلام مىکند که پول بيشترى براى تکميل سپرده لازم است. اگر سرمايهگذار نتواند پول اضافى را طى دو روز تهيه کند کارگزار بايد اوراق بهاءدار سرمايهگذار را تبديل به وجه نقد نموده تا سرمايه موجود در حساب را به سطح لازم برساند. نقد نمودن اوراق بهاءدار مشترى که بهصورت اعتبارى خريد مىکند آسان است. چون مشترى براى وامى که مىگيرد اوراق بهاءدار خود را بهعنوان وثيقه مىسپارد. اگر پس از افزايش سپرده فروش اجبارى يا بازپرداخت وام، مبلغى در حساب مشترى باقى بماند، قابل پرداخت به مشترى خواهد بود.
بورس نيويورک براى اخطار افزايش سپرده به سرمايهگذاران، مقررات خاصى را تدوين نموده است. مطابق اين مقررات زمانىکه سرمايهٔ موجود در حساب کمتر از ۲۵ درصد ارزش بازار باشد بايد اخطار افزايش سپرده داده شود. در مورد سرمايهگذار فوق وقتى ارزش بازار اوراق بهاءدار کمتر از ۶۰۰۰ دلار شود ارسال اخطار افزايش سپرده ضرورى است.
بهعبارت ديگر وام اعطائى کارگزار نمىتواند بيشتر از ۷۵ درصد از ارزش بازار باشد. و وام ۴۵۰۰ دلاري، ۷۵ درصدِ ارزش بازارِ ۶۰۰۰ دلار مىباشد. در عمل اکثر کارگزاران نرخهاى سپرده بيش از ۲۵ درصد که توسط بورس نيويورک تعيين شده بهکار مىبرند.
دليل استفاده از خريد اعتبارى اين است که به سرمايهگذار اجازه مىدهد تا سود ناخالص را به اندازه معکوس نرخ سپرده افزايش دهد. اگر نرخ سپرده يکدوم (۵۰ درصد) باشد سود ناخالص ۲ برابر و اگر يکسوم (۳۳ درصد باشد. سود خالص ۳ برابر مىشود) ريسک عمدهاى که وجود دارد اين است که اگر قيمت سهام کاهش يابد زيان نيز به همين ترتيب چند برابر مىشود. يکى ديگر از معايب اين روش اين است که بدون توجه به افزايش يا کاهش قيمت سهام نرخ بهره ثابت است. بهطور کلى معامله اعتبارى سود و زيان، پتانسيل سرمايهگذار را افزايش مىدهد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02177516567 تماس فرمایید و یا به ایمیل info@arshiyagroup,ir ایمیل ارسال فرمایید