قیمت آغازین، قیمت پایانی و شاخص

جستجو در سایت

ثبت شرکت در سراسر ایران :

سایر امور ثبتی :

ثبت برند در تهران

سایر محلات تهران

قیمت آغازین، قیمت پایانی و شاخص

ثبت محدود- ثبت تعاونی- تغییرات - ثبت شرکت –تغییرات خاص –تغییرات محدود – صورتجلسات – پلمپ دفاتر
کمترین هزینه و هدیه ویژه و فروشگاه اینترنتی طراحی سایت

قیمت آغازین، قیمت پایانی و شاخص

از روز افتتاح بورس تهران در تاریخ 15/11/1346 تا روز 28/05/1382، یعنی طی مدت قریب به سی و شش سال، آخرین قیمت معامله‌ای انجام شده در هر روز، قیمت پایانی تلقی می‌شد، و همین قیمت به عنوان قیمت آغازین روز بعد به کار می‌رفت. در این مدت، درباره‌ی مسئله‌ی قیمت های آغازین و قیمت های پایانی کم تر بحث و تحلیل شده است. در حالی که در این فاصله، تقریباً کم تر بورسی در دنیا باقی مانده است که از سازوکار ساده‌ی یاد شده برای تعیین قیمت های آغازین و پایانی استفاده کند. از روز 29/05/1382، با توجه به همه‌ی جوانب و از جمله محدودیت های فنی جاری بورس، از میانگین وزنی قیمت ها، برای تعیین قیمت های آغازین روز بعد استفاده می‌شود. این تغییر به بحث های جدیدی در بازار سرمایه‌ی ایران خواهد انجامید، و امید است که این نوشته مقدمه‌ای بر اظهارنظر‌ها و بررسی های فراوانی باشد که در این حوزه به عمل خواهد آمد. بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1381 و 1382 مرحله‌ی توسعه‌ی جدیدی را تجربه کرده است. ارزش و حجم معاملات به شدت افزایش یافته است. هر روز سرمایه گذاران بیشتری به این بازار اقبال نشان می‌دهند. قیمت ها افزایش یافته است، و برنامه‌های خصوصی سازی دولت با عزم بیشتری به اجرادرآمده است. چنین است که شرایط ایجاب می‌کند، اجزای بسیاری از سیستم معاملاتی بورس را بازبینی کنیم. همان طور که در سال 1377، شرایط ضروری کرد که از نماد عمده استفاده شود، امروز نیز شرایط بورس ایجاب می‌کند که در این باره‌ مسئله‌ی قیمت پایانی تدقیق شود و تحلیلی عمیق تر از روش محاسبه‌ی شاخص به عمل آید. در روز 28/05/1382، بورس اوراق بهادار تهران یکی از آخرین بورس هایی بود که آخرین قیمت معامله شده در هر روز را قیمت پایانی تلقی می کرد، و سازو کاری برای محاسبه‌ی قیمت پایانی نداشت. برای همه‌ی دست اندرکاران بازار روشن است که مثلاً برای شرکتی که 4/1 میلیارد سهم دارد، و 200 ریال تغییر قیمت آن 70 واحد شاخص را تغییر می‌دهد، نباید قیمت 2000سهم معامله شده بیانگر تمایل بازار تلقی شود، و با آن، قیمت پایانی تغییر یابد. آیا باید با انجام معامله‌ای 8 میلیون ریالی اجازه داد تا ارزش بازار آن شرکت 2000 میلیارد ریال تغییر کند. نحوه‌ی محاسبه قیمت های پایانی در بورس های عمده‌ی جهانی اکنون بسیار پیچیده شده است. و بیشتر بورس ها به کمک موتور معاملاتی کارآمدی قیمت های پایانی را محاسبه می‌کنند. در حال حاضر، در بورس تهران امکان استفاده از چنین سازو کارهایی وجود ندارد. شیوه‌های محاسبه‌ی قیمت های پایانی و آغازین در بورس های جهان را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد: 1) شیوه‌های مبتنی بر نوعی میانگین گیری از معاملات واقعی انجام شده و محاسبه‌ی قیمت های پایانی به شکل ارزش های صوری مبتنی بر مدل محاسباتی؛ 2) استفاده از سازوکار محاسبه‌ی قیمت های آغازین و پایانی. در بیشتر موارد از ارقام تقاضاهای خرید و فروش موجود در رایانه، قبل از شروع فعالیت بورس یا بعد از انجام معاملات استفاده می شود. در اکثر موارد، قیمت پایانی یک روز با قیمت آغازین روز بعد متفاوت است. به علاوه، همان طور که خواهیم دید، در طول زمان روش محاسباتی متناسب با شرایط، به شکل تکامل یافته ای تغییر پیدا کرده است. در بورس نیویورک و بورس امریکا قیمت یا متوسط قیمت پیشنهادی درخواستی عبارت است از قیمت پایانی یا متوسط قیمت پیشنهادی / درخواستی برای دوره‌ی معین که بر حسب پارامترهای آن دوره تعیین می‌شود. اگر قیمت پایانی برای دوره‌ی معینی در دسترس نباشد، بدین منظور از قیمت متوسط پیشنهادی / درخواستی ( و نه قیمت واقعی پایانی) استفاده می‌شود. اگر سهمی نه قیمت داشته باشد نه متوس قیمت های پیشنهادی / درخواستی، در آن صورت قیمت متوسط پیشنهادی / درخواستی صفر در نظر گرفته می‌شود. در مورد سهامی که در سایر بورس ها غیر از بورس های نیویورک و امریکا، نیز پذیرفته شده است، برای تعیین قیمت پایانی از آخرین قیمت های بورسی که در آن جا سهام معامله شده است، استفاده می‌شود. یعنی جالب است توجه کنیم که قیمت پایانی و آغازین در این دو بورس ممکن است ارقامی باشد که در سایر بورس ها تعیین شده است. در بازار نزدک از موتور محاسباتی قیمت پایانی رسمی نزدک (NOCP ) برای محاسبه‌ی قیمت های پایانی استفاده می‌شود. این مدل محاسبه که تحت نظارت دائمی ناظران بازار است، اولین موتور محاسبه‌ی قیمت پایانی رسمی است که در بازار الکترونیک سهام عرضه شده است امکانات بازار آن گونه است و NOCP آن قدر کارآمد است که معاملات چند ثانیه آخر را برای تعیین معاملات پایانی به کار می‌برد . البته قیمتی که محاسبه می‌شود، قابل نرمال کردن است. فرایند نرمال کردن بعضاً ارقام را تا فاصله‌ی 80 سنت از قیمت بازار تصحیح می‌کند. در روزهایی که سطح معاملات پایین است، فرایند نرمال کردن ارقام اهمیت بیشتری می‌یابد. البته، ارقام این موتور محاسباتی به لحاظ حجم عظیم معاملات در بازار نزدک، بسیار نزدیک به آخرین قیمت است. بااین همه، و به رغم این درجه از کارآمدی بازار، در چنین بازار عظیمی نیز کماکان قیمت پایانی بیانگر آخرین تمایلات بازار نیست، و اصلاح می‌شود. در بورس تورنتو از مدل بازار در قیمت پایانی یا ماک ( MOC ) استفاده می‌شود. این مدل به همه‌ی شرکت کنندگان در بازار اجازه می‌دهد که در تعیین قیمت پایانی دخیل باشند، و مدیران بورس تورنتو مدعی اند که این مدل به شکل بهتری قیمت های پایانی را ارائه می دهد، و به سطح انسجام بالاتری در تعیین قیمت های پایانی در این بورس، رقمی محاسباتی است. این رقم میانگین وزنی برای 10٪ حجم (VWAP ) در 20 دقیقه‌ی آخر معاملات است. این رقم را قیمت پایانی محاسبه شده یا CCP نامند. وقتی CCP محاسبه می‌شود، آن را با پارامتر بسط حرکت قیمت یا PME می‌سنجند اگر قیمت پایانی محاسبه شده در دامنه PME قرار نگیرد از آن به عنوان قیمت پایانی روز استفاده می‌کنند؛ در غیر اینصورت، مدل محاسبه‌ی جدیدی به دست می‌دهد و CCP جدید محاسبه می‌شود. در بورس لندن، شیوه‌ی محاسبه‌ی قیمت پایانی در 14 دسامبر 1998 تغییر یافت.آنها کوشیدند به شیوه‌ای رفتار کنند تا ارزشهای پایانی به شکل بهتری معاملات روزانه را بازتاب دهند. در شیوه‌ی محاسبه ی جدید، از میانگین قیمت وزنی برای حجم ( VWAP ) در 10 دقیقه‌ی‌ آخر معاملات استفاده می‌شود. در توضیح استفاده از این روش، بورس لندن می‌گوید که مبتنی کردن قیمت پایانی هر سهم به رقم متوسط، به جای آخرین رقم معامله‌ی انجام شده طی روز، کمک می کند که نوسان هایی که نماینده‌ی تمایلات بازار نیستند، کاهش یابند. برای محاسبه‌ی قیمت VWAP برای هر سهم، کل ارزش معامله در 10 دقیقه‌ی آخر بازار به تعداد سهام معامله شده‌ی طی این مدت تقسیم می‌شود. اگر طی این 10 دقیقه معامله ای صورت نگیرد، ارزش VWAP آن سهم مساوی خواهد بود با ارزش آخرین معامله‌ی انجام شده قبل از دوره‌ی . VWAPدر بورس توکیو نیز از دو قیمتVWAP در دو جلسه‌ صبح و بعد ازظهر بورس استفاده می‌شود. در ماه ژوئن سال 1998، بورس پاریس نیز نحوه‌ی محاسبه‌ی قیمت پایانی خود را غییر داد و به مدل حراج با فراخوان روی آورد . از همین مدل محاسباتی در سایر بورس های عضو یورو نکست استفاده شد. بنابراین، در این بورس ها از ساعت 17:30 – 17:25 دوره ی قبل از تعطیل بازار تعریف می‌شود، و در ساعت 17:30 حراج پایانی انجام می‌گیرد. در سال 1992، در ایرلند نیز از روش حراج با فراخوان پایانی استفاده شد. در این بورس ساعت 16:30- 16:28 برای این حراج تعیین می‌شود، و دوره ی بعد از معاملات به ساعت 17:15 – 16:30انتقال می‌یابد. در بورس ورشو،‌ قیمت پایانی از طریق انجام حراج برای یک قیمت واحد تعین می‌شود و اگر در این حراج سهمی معامله نشود، و از قیمت آخرین معامله‌ای انجام شده در روزهای معاملاتی، به عنوان آخرین قیمت استفاده می‌شود. در بورس تایلند به منظور جلوگیری از دست کاری قیمت پایانی، و تثبیت قیمت آغازین و پایانی، نحوه محاسبه‌ی قیمت پایانی تغییر کرد، و به جای استفاده از آخرین قیمت معامله شده، از قیمتی استفاده می‌شود که حاصل محاسبه به روش فراخوان بازار تصادفی است. در این روش، سیستم معاملاتی این بورس به طور تصادفی زمان پایانی یا بستن بازار را بین ساعت 16:40- 16:35 تعریف می کند. بدین ترتیب، کارگزاران زمان اضافه‌ای را از ساعت 16:30 تا زمانی که به طور تصادفی انتخاب می‌شود در اختیار دارند تا سفارش های اضافی خود را به دستگاه بدهند، و این سفارش ها تا لحظه ای که رایانه زمان توقف معاملات را به طور تصادفی تعیین می‌کند، اعمال نخواهد شد. در زمان توقف تصادفی، بورس قیمت پایانی را با روش فراخوان بازار محاسبه می‌کند، و این همان روشی است که برای تعیین قیمت در قبل از شروع فعالیت بورس جهت تعیین قیمت های آغازین استفاده می‌شود. از میان همه‌ی سفارش های معتبر موجود در سسیستم، قیمت پایانی از میان ارقامی انتخاب می‌شود که بالاترین حجم سفارش را دارد؛ اگر بیش از یک قیمت وجود داشته باشد، قیمت بالاتر انتخاب می‌شود. ملاحظه می‌شود که در بورس تایلند برای تعیین قیمت های پایانی و قیمت های آغازین، هر دو، از روش انتخاب تصادفی زمانی استفاده می‌کند: در مورد قیمت آغازین، این کار در دوره ی قبل از شروع فعالیت بورس ( نشست قبل از باز شدن بازار) انجام می‌شود، و در مورد قمیت پایانی از دوره‌ی بعد از انجام معاملات ( نشست بعد از بسته شدن بورس) استفاده می‌شود. در استرالیا، برای تعیین قیمت های پایانی و آغازین هر اوراق بهادار از فرایندی 4 مرحله‌ی استفاده می‌شود. در مرحله‌ی اول، قاعده تصمیم‌گیری اعمال می‌شود، و اگر نتیجه‌ی لازم حاصل نشد، به ترتیب از قواعد تصمیم گیری 2، 3، و4 استفاده می‌شود. قاعده‌ی 1 آن است که از فهرست قیمت های حراج بالقوه‌ای که خرید و فروش آن ها بر یک دیگر منطبق است، مجموعه ای تهیه شود. اگر در این مجموعه، قیمتی به دست آید، فرایند تعیین قیمت پایانی ادامه می یابد، و اگر قیمتی به دست نیاید، از قاعده‌ی دوم استفاده می‌شود. این قاعده بر آن است تا بدیل های قیمتی را به قیمت واحد تقلیل دهد. همین امر در مورد قواعد 3و4 به کار می‌رود. در همه‌ی این موارد، تلاش بر آن است که قیمتی تعیین شود که بالاترین حجم معاملاتی را داشته است. البته در این روش از مقادیر خرید و فروش تراکمی استفاده می‌شود. د بورس هنگ کنگ در شرایط عادی، قیمت پایانی یک سهم با محاسبه‌ی میانه ی 5 قیمت اسمی آخرین دقیقه‌ای انجام معاملات محاسبه می‌شود. قیمت اسمی با مقایسه ی قیمت جاری خرید، قیمت پیشنهادی فروش، و آخرین قیمت ثبت شده، تعیین می‌شود. قیمت میانه یاد شده قیمت پایانی تلقی می‌شود، و هدف استفاده از میانه، اجتناب از تورش رقم معاملاتی واحد است. در کره‌ی جنوبی، همه‌ی سفارش های خرید و فروش برای دوره ی معینی گرداوری می‌شود، و در آن دوره برای انجام معامله از قیمت واحدی استفاده می‌شود که در بالاترین سطح، سفارش های خرید را با سفارش های فروش منطبق می‌کند. از همین روش برای تعیین قیمت های آغازین و پایانی در هر نوبت معاملاتی استفاده می‌شود. در بورس کوالالامپور، قیمت پایانی همان قیمت آخرین معامله‌ی انجام شده در روز قبل است. از همین روش در برزیل نیز استفاده می‌شود. اما در مصر از روز 10 اوت 2002، قیمت های پایانی بر مبنای میانگین وزنی معاملات انجام شده طی روز محاسبه می‌شود. البته، این محاسبه فقط شامل معاملاتی می‌شود که از 100 سهم بیشتر است. این رویه همان رویه ای است که از روز 28/05/1382، در بورس اوراق بهادار تهران معمول شده است.طی قریب به 40 روزی که کارشناسان بورس اوراق بهادار تهران با بررسی الگوهای محاسبه‌ی قیمت‌های پایانی و آغازین در بورس های مختلف، به دنبال انتخاب الگوی محاسباتی مناسب برای بورس تهران بودند، نهایتاً با توجه به محدودیت های فنی، روش میانگین وزنی معاملات روزانه، برگزیده شد. البته، جمع بندی کارشناسانی این بود که بدین منظور از معاملات انجام شده بعد از ساعت 11 صبح استفاده شود. استدلال این بود که با ورود اطلاعات جدید در آغاز روز، و با بالا رفتن حجم معاملات طی روز، معاملات انجام شده پس از ساعت 11، به نحو بهتری تمایلات خریداران و فروشندگان را نشان می‌دهد. اما، به دلیل مشکلات فنی، امکان استفاده از میانگین وزنی معاملات بعد از ساعت 11، ممکن نشد