ثبت محدود- ثبت تعاونی- تغییرات - ثبت شرکت –تغییرات خاص –تغییرات محدود – صورتجلسات – پلمپ دفاتر
کمترین هزینه و هدیه ویژه و فروشگاه اینترنتی طراحی سایت

 

توسعه جامعه حسابداران رسمی ایران

 

این مقاله ساختار و ویژگیهای «جامعه حسابداران رسمی ایران»(که از این به بعد در این  مقاله «جامعه» نامیده می‌شود) را در راستای توسعه ساخت و مناسبات اجتماعی آن بررسی می‌کند؛ با این فرض که «جامعه» فعالیتهایش را با همین اساسنامه موجود ادامه می‌دهد. این موضوع از دو جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد، یکی در مقایسه با تجربه عام تاریخی حرفه‌ای‌گری در جهان در قالب انجمنهای حرفه‌ای که پژوهشگران ذیربط آن را بازشناخته‌اند، در ادبیات مربوط به این حوزه پژوهش مستند شده است و مورد قبول شماری از پژوهشگران این رشته قرار دارد، و دیگر عواملی که از درون و بیرون «جامعه» با توسعه آن پیوند دارد، مانند بافت و ترکیب تجربی، سنی، جنسیتی، تحصیلی اعضاء، برداشتها و انتظارات آنها و یا مانند قوانین و مقررات حاکم بر «جامعه» یا خـط‌ مشیهای دولت در این باره، همچنین شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور. در این راستا نخست «ساختار و ویژگیهای حرفه‌ای‌گری در قالب انجمنهای حرفه‌ای» توضیح داده مـی‌شـود. مـروری مختصـر خواهیم داشت بر «پیشینه انجمنهای حرفه‌ای حسابداری در ایران» تا قبل از تشکیل «جـامعه.» در ادامه به بررسی تشکیل «جامعه» و ساختار و ویـژگیهای آن پرداخته‌ایم، ظرفیتهای کارکردی آن را از نظر گذرانده‌ایم و با تجربه عام تاریخی حرفه‌ای‌گری در جهان مقایسه کرده‌ایم. نظریه کانونی این مقاله در چارچوب بررسیهای انجام شده این است که «جامعه» با وضعیت کنونی آن در بیشتر موارد با تجربه عام تاریخی حرفه‌ای‌گری در جهان در چارچوب انجمنی حرفه‌ای انطباق نسبی دارد و از ظرفیت توسعه برخوردار است. بحث مقاله با شرح ابهامهایی که از اختلا‌ف نظرها و انتظارات متفاوت اعضاء سـرچشمه می‌گیرد و به‌وسیله شماری از اعضاء، برخی از کارگزاران «جامعه» و یا سایر کارشناسان، پیرامون وضعیت کنونی و توسعه جامعه مطرح شده است، ادامه می‌یابد. در ادامه تفسیری تجربی در مورد زمینه بروز ابهامهای یادشده عرضه می‌شود. بررسی مقاله به ارائه چند پیشنهاد انجامیده است، اما پیش از آن، فرضهای مبنای این پیشنهادات ارائه خواهد شد .

چون بحثها و بررسیهای این مقاله از جهاتی بااهمیت، با قوانین و مقررات مربوط به تشکیل «جامعه» ارتباط دارد، در بررسیها، اظهارنظرها و پیشنهادات عرضه شده کوشش بسیار به کار بسته شده است که این موارد با قوانین و مقررات مربوط به تشکیل «جامعه» و اصلا‌حیه‌ها و اساسنامه آن ناسازگار نباشد،  با این حال چون نگارنده اهلیت تفسیر و تشخیص و استنباط از قوانین و مقررات مربوط را ندارد، احتمال دارد در مواردی در این کار به خطا رفته باشد. آگاه ساختن نگارنده از خطاهای احتمالی از این دست، امکان تصحیح و تدقیق پیشنهادات یادشده را فراهم خواهد ساخت. در تألیف این مقاله همچنین کوشش جدی به کار رفته است که ضمن ابراز نظر صریح درباره مسائل مورد بحـث، از جـانبداری از یک نظر و گرایش خاص در میان گروههای ذینفع در سرنوشت جامعه خودداری شود. درخور ذکر است که نگارنده نه عضو «جامعه حسابداران رسمی ایران» است و نه از هیچ جهت ذینفـع هـرگونه سمتگیری «جامعه» در مورد مسائل حرفه حسابداری است .

با توجه به اینکه هدف و موضوع این مقاله ارزیابی عملکرد «جامعه» و قضاوت در این‌باره نیست، از این‌رو هرگونه مطابقت اظهارنظرها و قضاوتهای یادشده با هر یک از عملکردهای «جامعه» کاملا‌ً تصادفی است .

با اینکه در این مقاله از نظرات مندرج درمقاله‌ها یا مطرح شده در مصاحبه‌ها و میزگردهایی که موضوع آنها بررسی مسائل «جامعه» بوده، در زمینه بررسی ابهامهای پیرامون وضعیت کنونی «جامعه» و توسعه آن استفاده شده است، اما از عطف این اظهارنظرها به گوینده آن خودداری کرده‌ایم؛ اگر چه منابعی که این نظرات را از آن منابع برگرفته‌ایم در بخش منابع مقاله معرفی شده است .

 

ساختار و ویژگیهای حرفه‌ای‌گری در قالب انجمنهای حرفه‌ای

شغلی حرفه‌ای شناخته می‌شود که در قالب انجمنی حرفه‌ای، قدرت تعیین صلا‌حیت کسانی را که در آن شغل کار می‌کنند داشته باشد، از اقتدار جلوگیری از کار کسانی که صلا‌حیت انجام شغل مربوط را ندارند برخوردار باشد، و قادر باشد بر ملا‌کهای ارزیابی عملکرد شغل مربوط کنترل اعمال نماید. به بیان دیگر از قدرت کنترل کار حرفه‌ای، کنترل محیط کار و کنترل بازار کار شغل حرفه‌ای برخوردار باشد. به حکم تجربه عام تاریخی حرفه‌ای‌گری در قالب انجمنهای حرفه‌ای، برخورداری از چنین قدرتی در همه جامعه‌ها نیازمند شناسایی قانونی و مستلزم حمایت دولت است. فریدسن،Freidson ، 2001)     ) در بررسیهای خویش دریافته است که هیچ حرفه‌ای بدون حمایت «دولت» (حکومت) نمی‌تواند وجود داشته باشد. حمایت دولتها از حرفه‌ها موجب اعتبار و یکی از مهمترین منابع مشروعیت آنهاست، حق قضاوت حرفه‌ای را تثبیت می‌کند و از حقوق کار حرفه‌ای در برابر کارفرمایان حمایت می‌کند. البته در همان حال دولتها می‌توانند قدرت حرفه‌ها را محدود سازند. از همین روست که رژیمهای حکومتی مختلف تاثیر  متفاوتی بر سرنوشت حرفه‌ها دارند. برخی پژوهشها در این‌باره نشان داده است که دولتهای لیبرال، در مقایسه با دولتهای محافظه کار یا دولتهای خـودکـامـه و مستبـد سیـاستهای متفاوتی نسبت به حرفه‌ها و حرفه‌ایگری پیش می‌گیرند. افزون بر این، نوع رابطه دولتها و حرفه‌ها به سازمان اداری دولتها و برنامه‌ها و مقاصد سیاسی آنها نیز بستگی دارد و برحسب زمان و مکان تغییر می‌کند. برای مثال آشکار شده است که اتکای دولتها به حرفه‌ها و در نتیجه حمایت آنها از حرفه‌ها و حرفه‌ای‌گری در اجرای سیاستهای خصوصی‌سازی بمنظور نظارت بر اجرای این سیاستها افزایش می‌یابد. همزمانی وضع «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلا‌ح به عنوان حسابدار رسمی» در مورد تـاسیـس و تشکیـل «جـامعـه» با گسترش اجرای سیاستهای خصوصی‌سازی در ایران احتمالا‌ً با یافته پیشگفته سازگاری دارد. البته مشروعیت حرفه‌ها به عملکرد آنها و همراه آن به پذیرفته شدن از سوی مشتریان بزرگ و ثروتمند و دارای سرمایه‌های کلا‌ن و مشتـریـانی که از اقتدار سیاسی و اقتصادی قابل توجهی برخوردارند نیز وابسته است؛ حتی به نوع و رشته فعالیت آنها. بررسیها نشان داده است در اغلب موارد و در کل (نه به صورت موردی)، مشتریان عمده خدمات حرفه‌ای، خودشان انتظاراتشان را از خدمات حرفه‌ای براساس نیازشان تعریف می‌کنند و نه ضرورتاً براساس الزامات کار و شغل حرفه‌ای. این گروه از مشتریان اعم از دولتی یا خصوصی، مشخص می‌کنند حرفه‌ها چه نوع خدماتی با چه کیفیتی باید برای آنها انجام دهند. به بیان دیگر مشتریان بزرگ، حرفه‌ایها را وادار می‌کنند که آنچه را که آنان می‌خواهند انجام دهند. براین قرار برحسب اینکه مشتریان خدمات حرفه‌ای از چه اندازه اختیار و اقتدار قانونی برخوردار باشند، یا اینکه تا چه اندازه قادر باشند حق‌الزحمه‌های کلا‌ن بپردازند، می‌توانند در افزایش یا کاهش اقتدار حرفه‌ها موثر واقع شـونـد. مشتـریان بزرگ نیز همسان دولتها تأثیری دوجانبه بروضعیت حرفه‌ها دارند. از یکطرف می‌توانند انتظارات خودشان را بر حرفه‌ها تحمیل کنند و از این جهت از اقتدار آنها بکاهند و هم از طرف دیگر بر مشروعیت و اقتدار اجتماعی آنان بیفزایند. از همین روست که گفته می‌شود در دوران اخیر اغلب حرفه‌ها بیشتر قادرند قدرت قابلملا‌حظه‌ای را بر مشتریان سازماننیافته، کوچک و متوسط و بر مشتریان فردی اعمال نمـاینـد. ایـن مـوضـوع از قاعده عام دیگری نیز پیروی می‌کند و آن اینکه در نظام بازار، این مصرف کنندگان‌اند که کیفیت محصولا‌ت تولیدکنندگان کالا‌ و خدمات را کنترل می‌کنند. ازنظر برینت  (Brint,1994) یکی  از ویژگیهای بـارز قـرن اخیر گسترش نامحدود قدرت بـــــــازارهــــــای مـــصــــــرف و قــــــدرت شرکتهاست. براین اساس چشم‌انداز موفقیت حرفه‌ها  به‌نحوه  برآوردن انتظارات این گروه از مشتریان بستگی پیدا کرده است. به بیان دیگر در شرایط کنونی بقای حرفه‌ها به شدت وابسته به این است که تا چه اندازه بتوانند خدمات و راه‌حلهایی به مشتریانشان عرضه نمایند که آنها را قادر سازد در بازارهای پر رقابت کنونی به فعالیتشان ادامه دهند. از این جهت موضوع «استقلا‌ل حرفه‌ها» (که در بخشهای بعدی این مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت)  نیز به صورت مسئله‌ای غامض و پیچیده و چندوجهی درآمده است. عامل دیگر تکوین قدرت و مشروعیت حرفه‌ها با شیوه‌ای که این‌گونه مشاغل با عموم ارتباط برقرار می‌کنند و رویکرد سازمان یافته‌شان در راستای آگاه کردن عموم مردم و دولتها از اصولی که بر انجام وظایف شغلیشان حاکم است، ارتباط دارد؛  همچنین به تواناییشان در به خدمت درآوردن رسانه‌ها، در راستای معرفی شغل مربوط و کارکردهای آن به جامعه و کسب مقبولیت سیاسی. از این طریق می‌توان نظر یا انتظارات مردم اغلب جامعه‌ها را که باور دارند حرفه‌ای‌ها کسانی هستند که کارشان را بدرستی، مسئولا‌نه و همراه با دقت و ابتکار و با کیفیتی اطمینان‌بخش انجام می‌دهند، تقویت کرد. در همین زمینه است که رعایت ضوابط اخلا‌ق حرفه‌ای موضوعیت می‌یابد. بررسیها نشان داده است، تنها مشاغل حرفه‌ای نیستند که در چارچوب «ضوابط اخلا‌قی» فعالیت می‌کنند، بلکه اغلب مشاغل غیرحرفه‌ای نیز ضوابط اخلا‌قی مربوط به فعالیت شغلی خود را دارند، منتها آنچه که مشاغل حرفه‌ای را از این نظر از مشاغل غیرحرفه‌ای متمایز می‌سازد این است که حرفه‌ها به‌نحو موفقیت‌آمیزی مردم و مراجع قانونگذاری را نسبت به پایبند بودنشان به ضوابط اخلا‌قی مربوط به شغلشان متقاعد می‌سازند. ابات  (Abbott,1988) در مـورد عوامل

به هم پیوسته تشکیل قدرت حرفه‌ای معتقد است قدرت حرفه‌ها در زمینه کنترل محتوای کار حرفه‌ای، در موسساتی که شــاغـلا‌ن مشـاغـل حـرفـه‌ای در آنهـا آموزش می‌بینند نطفه می‌بندد، با اخذ پـروانــه کار حرفه‌ای در صــورت گذراندن امتحانات مربوط رسمیت می‌یابد، در صورت رعایت ضوابط اخلا‌قی کار حرفه‌ای، مورد پذیرش عمـوم قـرار مـی‌گیـرد و در صورت عملکـرد اثـربخـش، همـراه بـا قبـول مسئولیت در مورد خدمات حرفه‌ای عرضه شده، تداوم می‌یابد. پژوهشگرانی که عامل اصلی تکوین قدرت حرفه‌ای را به «دانش مجردی» که محتوای شغل حرفه‌ای را تشکیل می‌دهد نسبت می‌دهند نیز معتقدند شغلی که عملکرد آن به دانش مجرد متکی است، چنانچه اهمیت آن به‌وسیله عموم، رسانه‌ها و سیاستگزاران پذیرفته شود، به قدرت دست می‌یابد. ارتباط موثر و اطمینان‌بخش با مردم جامعه و عرضه خدمات اثربخش به آنان، به تکوین عامل موثر دیگری در کار توسعه حرفه مینجامد که همان قبول حقوق شهروندی در چارچوب مناسبات شغلی است و در حرفه‌ای‌گری از اهمیت بسیار برخوردار است. از جمله عوامل دیگری که در شکل‌گیری هر حرفه‌ای تأثیر‌عمده دارد، یکی مسئله آموزش است. اما موضوع آموزش در حرفه‌ها به نوع و نحوه اجرای این آموزشها ختم نمی‌شود، بلکه آنچه در این مورد اهمیت جدی دارد این است که این آموزشها را چه افراد و گروههایی کنترل می‌کنند. عامل دیگر کاربرد تکنولوژی در مشاغل حرفه‌ای است. دشواری کاربرد تکنولوژیهای نو در حرفه‌ها این است که از یک‌طرف حرفه‌ها و اعضای آن را به ماشینهای گران و پیچیده وابسته می‌سازد و از طرف دیگر نیازمند اعمال مدیریت متمرکز بر این ابزارهاست، و هم محتاج منابع سازمانی معمولا‌ ً فراتر از ظرفیت افراد و گروههایی که به طور معمول موسسات حرفه‌ای را تشکیل مـی‌دهند. استفاده از تکنولوژی در امور موسسات حرفه‌ای دربرگیرنده تکنولوژی ارتباطات و اطلا‌عات، تا حد قابل ملا‌حظه‌ای نیز به وجود زیرساختهای کارای تکنولوژی در هر کشوروابسته است و درعین حال مستلزم آموزش کافی است. موضوع     جهانی شدن و مقررات‌زدایی از گردش سرمایه، کالا‌ و خدمات نیز می‌تواند سرنوشت هر حرفه‌ای را که آمادگی و قابلیت رقابت و همراه با آن امکان پیوستن به مناسبات قدرت مرتبط در پیوندهای جهانی را نداشته باشد،  با احتمال بالا‌ به‌نحو قابل ملا‌حظه‌ای تغییر دهد

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره جهت امور ثبت شرکت به سایت www.arshiyagroup.ir مراجعه نمایید و یا با ایمیل info@arshiyagroup.ir تماس حاصل فرمایید

 

موضوع : مقالات