دامنه‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌  

8  . دامنه‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌  شامل‌ مجموعه‌ روشهايي‌ است‌ كه‌ اجراي‌ آنها در شرايط‌ موجود، براي‌ دستيابي‌ به‌ هدف‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌، ضروري‌ به‌ نظر مي‌رسد.  حسابرس‌ بايد روشهاي‌ لازم‌ براي‌ بررسي‌ اجمالي‌، منطبق‌ با استانداردهاي‌ حسابرسي‌ را با توجه‌ به‌ الزامات‌ مقرر در اين‌ استاندارد، قوانين‌ و مقررات‌ و در موارد مقتضي‌، شرايط‌ قرارداد و الزامات‌ خاص‌ گزارشگري‌، تعيين‌ كند.

 

اطمينان‌ محدود (سلبي‌) 

9  . حسابرس‌ با بررسي‌ اجمالي‌، در سطحي‌ محدود اطمينان‌ مي‌دهد كه‌ صورتهاي‌ مالي‌ مورد بررسي‌ وي‌ عاري‌ از اشتباه‌ يا تحريف‌ بااهميت‌ است‌. اما، اين‌ اطمينان‌ به‌ شكل‌ منفي‌ (سلبي‌) اظهار مي‌شود.

 

نكات‌ اساسي‌ قرارداد

10 . حسابرس‌ و صاحبكار بايد درباره‌ شرايط‌ قرارداد با يكديگر توافق‌ كنند.  شرايط‌ توافق‌ شده‌ بايد به‌ صورت‌ قرارداد، مستند شود.

 

11 . تنظيم‌ قرارداد بررسي‌ اجمالي‌، به‌ برنامه‌ريزي‌ كار كمك‌ مي‌كند و چنانچه‌ در آن‌، شرايط‌ اصلي‌ كار مستند شود، هم‌ به‌ نفع‌ صاحبكار خواهد بود و هم‌ به‌ نفع‌ حسابرس‌. چنين‌ قراردادي‌، پذيرش‌ كار را توسط‌ حسابرس‌ مشخص‌ و از هرگونه‌ برداشت‌ نادرست‌ درباره‌ مواردي‌ چون‌ هدف‌ و دامنه‌ كار، ميزان‌ مسئوليتهاي‌ حسابرس‌ و شكل‌ گزارشي‌ كه‌ ارائه‌ خواهد كرد، جلوگيري‌ مي‌كند.

 

12 . نكاتي‌ كه‌ بايد در قرارداد پيش‌بيني‌ شود، شامل‌ موارد زير است‌:

 . هدف‌ از بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌.

 . مسئوليت‌ مديريت‌ درباره‌ صورتهاي‌ مالي‌.

 . دامنه‌ كار بررسي‌ اجمالي‌، شامل‌ اشاره‌ به‌ اين‌ استاندارد.

 . امكان‌ دسترسي‌ حسابرس‌ به‌ هرگونه‌ اسناد، مدارك‌ و ساير اطلاعات‌ لازم‌ براي‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌.

 . شكل‌ گزارشي‌ كه‌ در نظر است‌ صادر شود.

 . تصريح‌ اين‌ كه‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ از لحاظ‌ كشف‌ و افشاي‌ اشتباهات‌ و اعمال‌ غيرقانوني‌ يا ساير تخلفات‌، مانند تقلب‌ يا اختلاس‌، نمي‌تواند قابل‌ اتكا باشد.

 . تصريح‌ اين‌ كه‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌، به‌ منزله‌ حسابرسي‌ طبق‌ استانداردهاي‌ حسابرسي‌ نيست‌ و بنابراين‌، اظهارنظر حسابرسي‌ نيز ارائه‌ نخواهد شد. حسابرس‌ به‌ منظور تاكيد بر اين‌ نكته‌ و جلوگيري‌ از هر گونه‌ برداشت‌ نادرست‌ مي‌تواند به‌ اين‌ موضوع‌ نيز اشاره‌ كند كه‌ بررسي‌ اجمالي‌، الزامات‌ قانوني‌ و نيازهاي‌ اشخاص‌ ثالث‌ به‌ حسابرسي‌ را، برآورده‌ نمي‌كند.

 نمونه‌اي‌ از قرارداد بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ در پيوست‌ 1 ارائه‌ شده‌ است‌.

 

برنامه‌ريزي‌

13 . حسابرس‌ بايد كار بررسي‌ اجمالي‌ را چنان‌ برنامه‌ريزي‌ كند كه‌ از اجراي‌ موثر آن‌ اطمينان‌ يابد.

 

14 . حسابرس‌ براي‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ بايد از نوع‌ فعاليت‌ واحد اقتصادي‌، شامل‌ توجه‌ به‌ ساختار سازماني‌ واحد اقتصادي‌، سيستمهاي‌ حسابداري‌، ويژگيهاي‌ عملياتي‌ و نوع‌ و ماهيت‌ داراييها، بدهيها، درآمدها و هزينه‌هاي‌ آن‌ شناخت‌ كافي‌ بدست‌ آورد يا شناخت‌ خود را بهنگام‌ كند.

15 . حسابرس‌ بايد از موارد ياد شده‌ در بالا و ساير موضوعات‌ مربوط‌ به‌ صورتهاي‌ مالي‌ شناخت‌ داشته‌ باشد؛ مانند، شناخت‌ از محصولات‌ و روشهاي‌ توزيع‌ آنها، خطوط‌ توليد، محل‌ كارگاههاي‌ توليد و اشخاص‌ وابسته‌. حسابرس‌ براي‌ انجام‌ پرس‌وجوهاي‌ منطقي‌ و مربوط‌، طراحي‌ روشهاي‌ مناسب‌ و نيز ارزيابي‌ پاسخها و اطلاعات‌ دريافتي‌، به‌ اين‌ شناخت‌ نياز دارد.

 

خدمات‌ انجام‌ شده‌ توسط‌ ديگران‌ 

16 . حسابرس‌ هنگام‌ استفاده‌ از نتايج‌ كار حسابرسان‌ ديگر يا كارشناسان‌ بايد اطمينان‌ يابد كه‌ نتايج‌ مزبور براي‌ هدف‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌، مناسب‌ است‌.

 

مستندسازي‌ 

17 . حسابرس‌ بايد موضوعاتي‌ را كه‌ در فراهم‌ كردن‌ شواهد لازم‌ براي‌ پشتيباني‌ از گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ و شواهد مربوط‌ به‌ انجام‌ كار طبق‌ اين‌ استاندارد اهميت‌ دارد، مستند كند.

 

روشها و شواهد 

18 . حسابرس‌ بايد در تعيين‌ نوع‌ و ماهيت‌، زمان‌ بندي‌ اجرا و حدود روشهاي‌ بررسي‌ اجمالي‌، قضاوت‌ حرفه‌اي‌ خود را بكار گيرد.  موارد زير مي‌تواند حسابرس‌ را در اين‌ باره‌ ياري‌ رساند:

 . هرگونه‌ شناخت‌ حاصل‌از حسابرسي‌ يا بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ در دوره‌هاي‌ گذشته‌.

 . شناخت‌ حسابرس‌ از نوع‌ فعاليت‌ تجاري‌ واحد مورد بررسي‌، شامل‌ اصول‌ و رويه‌هاي‌ حسابداري‌ مورد عمل‌ در صنعتي‌ كه‌ واحد مورد بررسي‌ در آن‌ فعاليت‌ مي‌كند.

 . سيستمهاي‌ حسابداري‌ واحد مورد بررسي‌.

 . ميزاني‌ كه‌ هر يك‌ از اقلام‌ مورد بررسي‌، تحت‌ تاثير قضاوت‌ و براوردهاي‌ مديريت‌ قرار مي‌گيرد.

 . اهميت‌ معاملات‌ و مانده‌ حسابها.

 

19 . حسابرس‌ در بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ بايد موضوع‌ اهميت‌ را همان‌ گونه‌ مورد توجه‌ قرار دهد كه‌ در حسابرسي‌ صورتهاي‌ مالي‌ به‌ آن‌ مي‌پردازد.  با وجودي‌ كه‌ احتمال‌ كشف‌ نشدن‌ اشتباهات‌ يا تحريفها در بررسي‌ اجمالي‌ بيش‌ از حسابرسي‌ است‌، قضاوت‌ درباره‌ اهميت‌ به‌ سطح‌ اطمينان‌ فراهم‌شده‌ (از طريق‌ بررسي‌ اجمالي‌ يا حسابرسي‌) مربوط‌ نيست‌، بلكه‌ به‌ اطلاعاتي‌ كه‌ حسابرس‌ نسبت‌ به‌ آن‌ گزارش‌ مي‌دهد و نيازهاي‌ اتكاكنندگان‌ به‌ آن‌ اطلاعات‌، بستگي‌ دارد.

 

20 . روشهاي‌ مورد استفاده‌ در بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ معمولا شامل‌ موارد زير است‌:

 . كسب‌ شناخت‌ از عمليات‌ تجاري‌ واحد اقتصادي‌ و صنعتي‌ كه‌ در آن‌ فعاليت‌ مي‌كند.

 . پرس‌وجو درباره‌ اصول‌ و رويه‌هاي‌ حسابداري‌ واحد مورد رسيدگي‌.

 . پرس‌وجو درباره‌ روشهاي‌ ثبت‌، طبقه‌بندي‌ و تلخيص‌ معاملات‌، گردآوري‌ اطلاعات‌ براي‌ افشا در صورتهاي‌ مالي‌ و تهيه‌ صورتهاي‌ مزبور.

 . پرس‌وجو درباره‌ كليه‌ مندرجات‌ با اهميت‌ صورتهاي‌ مالي‌.

 . روشهاي‌ تحليلي‌ طراحي‌ شده‌ براي‌ شناسايي‌ روابط‌ و اقلامي‌ كه‌ غيرعادي‌ به‌ نظر مي‌رسد. اين‌ گونه‌ روشها شامل‌ موارد زير است‌:

 -   مقايسه‌ صورتهاي‌ مالي‌ با صورتهاي‌ مالي‌ دوره‌هاي‌ گذشته‌.

 -   مقايسه‌ صورتهاي‌ مالي‌ با نتايج‌ عمليات‌ و وضعيت‌ مالي‌ پيش‌بيني‌ شده‌.

 -   بررسي‌ روابط‌ بين‌ عناصر صورتهاي‌ مالي‌ كه‌ انتظار مي‌رود از الگويي‌ مبتني‌ بر تجارب‌ واحد مورد رسيدگي‌ يا معيارهاي‌ صنعت‌ پيروي‌ كند.

حسابرس‌ در بكارگيري‌ اين‌ روشها، موضوعاتي‌ را كه‌ در سال‌ گذشته‌ به‌ تعديل‌ حسابداري‌ نياز داشته‌ است‌ بيشتر مورد بررسي‌ قرار مي‌دهد.

 . پرس‌وجو درباره‌ مصوبات‌ مجامع‌ عمومي‌ سهامداران‌، هيات‌ مديره‌، كميته‌هاي‌ هيات‌ مديره‌ و ساير جلساتي‌ كه‌ مي‌تواند بر صورتهاي‌ مالي‌ اثر داشته‌ باشد.

 . مطالعه‌ صورتهاي‌ مالي‌ با توجه‌ به‌ اطلاعاتي‌ كه‌ حسابرس‌ بدست‌ آورده‌ است‌، به‌ منظور تشخيص‌ انطباق‌ صورتهاي‌ مالي‌ با مبناي‌ حسابداري‌ مربوط‌.

 . دريافت‌ گزارش‌ ساير حسابرسان‌ (در صورت‌ نياز) كه‌ حسابرسي‌ يا بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ اجزاي‌ واحد مورد رسيدگي‌ را به‌ عهده‌ داشته‌اند.

 . پرس‌وجو از مسئولين‌ امور مالي‌ واحد مورد رسيدگي‌ درباره‌ مواردي‌ چون‌:

 -  ثبت‌ كليه‌ معاملات‌ و عمليات‌ و ساير رويدادهاي‌ مالي‌ در دفاتر.

 -  تهيه‌ صورتهاي‌ مالي‌ بر اساس‌ مبناي‌ حسابداري‌ مربوط‌.

 -  تغييرات‌ به‌ وجود آمده‌ در فعاليتهاي‌ تجاري‌ واحد مورد رسيدگي‌ و اصول‌ و رويه‌هاي‌ حسابداري‌ آن‌.

 -  پرسشهايي‌ كه‌ در نتيجه‌ اجراي‌ روشهاي‌ بالا پديد آمده‌ است‌.

 . دريافت‌ تاييديه‌ مديران‌.

نمونه‌ روشهاي‌ متداول‌ در بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ در پيوست‌ 2 ارائه‌ شده‌ است‌. فهرست‌ مزبور جامع‌ و كامل‌ نيست‌ و با اين‌ قصد هم‌ ارائه‌ نمي‌شود كه‌ كليه‌ روشهاي‌ آن‌ بايد لزوما در هر بررسي‌ اجمالي‌، بكار رود.

 

21 . حسابرس‌ بايد درباره‌ آن‌ گروه‌ از رويدادهاي‌ پس‌ از تاريخ‌ ترازنامه‌ كه‌ ممكن‌ است‌ موجب‌ تعديل‌ صورتهاي‌ مالي‌ يا افشا در آن‌ شود نيز پرس‌وجو كند.  حسابرس‌ در مورد شناسايي‌ رويدادهاي‌ پس‌ از تاريخ‌ گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌، هيچ‌ مسئوليتي‌ ندارد.

 

22 . چنانچه‌ حسابرس‌ بر اين‌ باور باشد كه‌ اطلاعات‌ مورد بررسي‌ اجمالي‌ وي‌ احتمالا داراي‌ تحريف‌ يا اشتباه‌ با اهميت‌ است‌ بايد روشهاي‌ اضافي‌ را اجرا كند يا روشهاي‌ بررسي‌ را گسترش‌ دهد تا بتواند ترديد خود را برطرف‌ و اطمينان‌ محدودي‌ فراهم‌ نمايد يا ضرورت‌ تعديل‌ گزارش‌ را براي‌ خود مشخص‌ كند.

 

نتيجه‌گيري‌ و گزارشگري‌  

23 . در گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ اطمينان‌ محدود بايد به‌ صراحت‌ اظهار شود. حسابرس‌ بايد نتايج‌ حاصل‌ از شواهد گردآوري‌ شده‌ را به‌ عنوان‌ مبناي‌ اظهار اطمينان‌ محدود، مرور و ارزيابي‌ كند.

 24 . حسابرس‌ بايد اطلاعات‌ بدست‌ آمده‌ در جريان‌ بررسي‌ اجمالي‌ را به‌ منظور يافتن‌ نشانه‌ يا نشانه‌هايي‌ از موارد عدم‌ ارائه‌ مطلوب‌ صورتهاي‌ مالي‌ از تمام‌ جنبه‌هاي‌ بااهميت‌، طبق‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌، ارزيابي‌ كند.

 25 . در گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌، دامنه‌ كار توصيف‌ مي‌شود تا استفاده‌كننده‌ بتواند از نوع‌ و ماهيت‌ كار انجام‌ شده‌، شناخت‌ كافي‌ بدست‌ آورد. علاوه‌ براين‌، در گزارش‌ تصريح‌ مي‌شود كه‌ بررسي‌ اجمالي‌ انجام‌شده‌، حسابرسي‌ نيست‌ و بنابراين‌، نظر حرفه‌اي‌ حسابرسي‌ نيز اظهار نخواهد شد.

 26 . گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌ بايد شامل‌ اجزاي‌ اصلي‌ زير باشد:

 الف‌ - عنوان‌  (شامل‌ استقلال‌ حسابرس‌، مثلا: گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ حسابرس‌ مستقل‌).

 ب‌  - مخاطب‌ گزارش‌.

 پ‌  - بند مقدمه‌ شامل‌:

 (1)   مشخص‌ كردن‌ عناوين‌ صورتهاي‌ مالي‌ مورد بررسي‌ اجمالي‌.

 (2)   مشخص‌ كردن‌ مسئوليت‌ مديريت‌ واحد مورد رسيدگي‌ و حسابرس‌.

 ت‌  - بند دامنه‌ رسيدگي‌ (توصيف‌ نوع‌ و ماهيت‌ بررسي‌ اجمالي‌) شامل‌:

 (1)   اشاره‌ به‌ استاندارد حسابرسي‌ مربوط‌ به‌ بررسي‌ اجمالي‌ صورتهاي‌ مالي‌.

 (2)  تصريح‌ اين‌ كه‌ بررسي‌ اجمالي‌، اساسا به‌ پرس‌وجو و اجراي‌ روشهاي‌ تحليلي‌ محدود مي‌شود.

 (3)   تصريح‌ اين‌ كه‌ حسابرسي‌، اجرا نشده‌ است‌، روشهاي‌ اجرا شده‌، اطمينان‌ كمتري‌ را نسبت‌ به‌ حسابرسي‌ فراهم‌ مي‌كند و نظر حرفه‌اي‌ حسابرسي‌ اظهار نمي‌شود.

 ث‌  - اظهار اطمينان‌ محدود.

 ج‌   - تاريخ‌ گزارش‌.

 چ‌   - نشاني‌ حسابرس‌.

 ح‌   - امضاي‌ حسابرس‌.

نمونه‌اي‌ از گزارشهاي‌ بررسي‌ اجمالي‌ در پيوستهاي‌ 3 و 4 ارائه‌ شده‌ است‌.

 

27 . گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ بايد حاوي‌ يكي‌ از موارد زير باشد:

 الف‌ - اين‌ موضوع‌ كه‌ حسابرس‌ در جريان‌ بررسي‌ اجمالي‌ خود به‌ اطلاعاتي‌ برخورد نكرده‌ است‌ كه‌ نشان‌ دهد صورتهاي‌ مالي‌ از تمام‌ جنبه‌هاي‌ بااهميت‌ طبق‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ به‌ نحو مطلوب‌ ارائه‌ نشده‌ است‌.

 ب‌  - تشريح‌ موارد عدم‌ رعايت‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ و در صورت‌ امكان‌، تعيين‌ آثار ريالي‌ آنها بر صورتهاي‌ مالي‌، همراه‌ با يكي‌ از موارد زير:

 (1)   ارائه‌ نظر مشروط‌ در چارچوب‌ اطمينان‌ محدود.

 (2)   ارائه‌ نظر مردود، در صورتي‌ كه‌ آثار موارد مزبور بر صورتهاي‌ مالي‌، اساسي‌ باشد به‌ نحوي‌ كه‌ حسابرس‌ نظر مشروط‌ را براي‌ نشان‌ دادن‌ گمراه‌كنندگي‌ يا ماهيت‌ ناقص‌ صورتهاي‌ مالي‌، مناسب‌ تشخيص‌ ندهد.

 پ‌  - در صورت‌ وجود محدوديت‌ با اهميت‌ در دامنه‌ رسيدگي‌، توصيف‌ محدوديت‌ مزبور همراه‌ با يكي‌ از موارد زير:

 (1)  اظهارنظر مشروط‌ در چارچوب‌ اطمينان‌ محدود به‌ دليل‌ تعديلات‌ احتمالي‌ كه‌ در صورت‌  رفع‌ محدوديت‌، ممكن‌ بود در صورتهاي‌ مالي‌ ضرورت‌ يابد.

 (2)  عدم‌ اظهار هرگونه‌ اطمينان‌ در صورتي‌ كه‌ آثار احتمالي‌ محدوديت‌ مزبور بر صورتهاي‌ مالي‌، اساسي‌ باشد به‌ نحوي‌ كه‌ هيچ‌ اطميناني‌ نتواند اظهار شود.

 

28 . حسابرس‌ بايد گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ را به‌ تاريخ‌ تكميل‌ كار، كه‌ بيانگر اجراي‌ روشهاي‌ مربوط‌ به‌ رويدادهاي‌ واقع‌ شده‌ تا تاريخ‌ مزبور است‌، تاريخگذاري‌ كند. از آنجا كه‌ حسابرس‌ نسبت‌ به‌ گزارش‌ دربارة‌ صورتهاي‌ مالي‌ تهيه‌ و ارائه‌ شده‌ توسط‌ مديريت‌ مسئوليت‌ دارد نبايد گزارش‌ بررسي‌ اجمالي‌ خود را به‌ تاريخي‌ قبل‌از تاريخ‌ تصويب‌ صورتهاي‌ مالي‌ توسط‌ هيات‌ مديره‌، تاريخگذاري‌ كند.

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر با ثبت شرکت ارشیا تماس حاصل فرمایید

موضوع : مقالات